Hans van de Put
16 Maart 1917 besloot de Tilburgse gemeenteraad tot oprichting van een gemeenschappelijke slachtplaats welke voorlopig in een huurpand in de Elsenstraat werd gevestigd, in de nabijheid van een ijsfabriek en een huidenmagazijn.
Op 30 april 1921 werd in een raadsvergadering van de gemeente Tilburg besloten tot het bouwen van een abattoir. 30 juni 1924 werd aan de Enschotsestraat het nieuwe abattoir in gebruik genomen. Het koelhuis werd op 8 september 1925 in gebruik genomen. In 1926 waren er in Tilburg ruim 150 slagers op een inwoners aantal van +/- 70.000 mensen.
Sinds het abattoir in 1924 in gebruik is genomen zijn er veel veranderingen geweest. In de eerste jaren kwamen alle slagers uit de stad zelf hun dier slachten waarna er in cafe t' Abattoir een borrel werd gedronken op de vee en vleeshandel .Maar in de loop der tijd kwam daar verandering in ,de slagers slachten niet meer zelf, de inkoop van de dieren werd overgenomen door grossiers .Hierdoor veranderde de slachtplaats meer en meer in een vlees handelscentrum.Tilburg is dankzij de goede tarieven, gunstige ligging, moderne slachtoutilage, en vakkundig personeel, een slachthuis dat als model diende voor de bouw van veel nieuwe slachthuizen.
In 1936 waren in dienst, 23 vaste medewerkers en 5 in losse dienst, gedurende een of meer dagen in de week. Er werden 4.938 runderen geslacht en 12.862 varkens,ook werden in mindere mate paarden en schapen geslacht. De kapitaalschuld bedroeg dat jaar volgens de balans 31 december 1936, Fl 469,764,89 .
In deze begin jaren van het abattoir werd door het publiek de grote waarde voor de volksgezondheid van de slachtplaats zelden of nooit herkend.Men vond het vanzelfsprekend dat het op tafel geserveerde vlees zonder nadelige gevolgen geconsumeerd kan worden.Door de ontwikkelingen op de slachthuizen is er een garantie gekomen dat het vlees absoluut veilig is voor de consument.
Na de oorlogs jaren die een grote vermindering van het aantal slachtingen liet zien, kwam er weer een toename van slachtingen,tevens werd het vlees in andere plaatsen geslacht ook ingevoerd via t'abattoir ,wat per kilo ook geld opbracht (keurloon) bvb in 1965 vanuit het binnenland 69.300 gulden,van uit het buitenland 17.860 gulden.
In 1949 bestond de gemeente slachtplaats 25 jaar.Zoals in die jaren hoorde werd er in de St. Willibrordeskerk een plechtige H.Mis opgedragen voor de overleden en levende leden van het personeel van de slachtplaats. In de zaal van Het Molentje aan het Rosmolenplein werd voor het personeel en genodigden, een groot avondfeest gehouden, met muziek en humor verzorgd door The Gibama's. {te horen op, youtube gimbama's hawaii's)
Ook werd er namens het personeel een herdenkings geschenk aan de gemeente aangeboden. Een jubileum aandenken van blijvende (???) waarde, ontworpen door Fr.Mandos, Tilburg, vervaardigd door Goedewagen,s Kon.Fabr.,Gouda. Foto 27
In 1956 werd er in Tilburg 5 miljoen kg geslacht in 1967 was dit 7,5 miljoen. Mede daarom werd in 1964 de slachtplaats uitgebreid en geheel gerenoveerd kosten 2.231,716 gulden en weer had Tilburg een van de mooiste slachthuizen. 29 medewerkers waren in 1965 in vaste dienst,
In 1963 het jaar dat ik in dienst kwam bij de slachtplaats was er een uitbraak van hondsdolheid ( rabies) , en werden verdachte honden op de slachtplaats in quarantaine gehouden. Ook was er de mogelijkheid om honden en katten op een nette manier af te laten maken. Mensen die de dierenarts niet konden, of wilde betalen, dit gebeurde door middel van elektrische stroom in een kist, de dieren moesten wel door de eigenaar daarin geplaatst worden, waarna deze voor het gebeuren mocht vertrekken.
De vrijbank was wekelijks bij voldoende vlees, dit vlees werd verkocht voor een goedkopere prijs dan in de winkel bij de slager. iedere persoon kon een afgewogen hoeveelheid kopen. Het was vlees dat goedgekeurd was maar snel naar de consument moest vanwegen de kortere houdbaarheid, een koelkast was in de meeste huishoudens nog niet aanwezig ,soms was het zo druk dat men nummers uitgaf ,als men een volgnummer kreeg wachte men geduldig op het pakketje vlees.
Het aantal slachtingen in kg is van 2 miljoen in 1956 opgelopen tot 16.4 miljoen in 1978. Het personeel bestond in 1978 uit 1 directeur, 5 voor de administratie (incl portier en werkster) , 13 voor de keuringsdienst, 9 halbediende,en 4 man technisch personeel plus 2 schilders in totaal 34 personen in gemeente dienst.In 1978 was er een batig saldo t.g.v Gemeente tilburg van 311.419,52 gulden
De jaren vanaf 1980 werden in beginsel moeilijk .In 1984 kwam de afsplitsing van de vleeskeuringsdienst die overgedragen wordt naar een rijksdienst (RVV), dit was aanleiding om een onderzoek in te stellen naar privatiseringsmogelijkheden voor de resterende functie van de slachtplaats. Het beheer en exploitatie was geen typisch gemeentelijke taak meer. December 1984 werd een projectteam geformeerd ten behoeve van een verantwoorde voortzetting van de slachtplaats, welke privatisering per 31-12-1985 mogelijk maakte. Gegevens slachtplaats 1985 geslachtgewicht= 15.746.253 kg .Er zijn dan nog 14 mensen werkzaam vanuit de gemeente als ambtenaar.
De gemeente slachtplaats gaat 1-1-1986 verder als Slachtplaats tiburg BV ,en direct daarna begint een uitbreidingen en modernisering van de Slachtplaats Tilburg BV.
foto 27 Mozaiek-tableau"ontworpen door
Fr.Mandos.Tilburg vervaardigd door
Goedenwagen,s Kon.fabr.NV.Gouda.
foto 28 Mozaiek verdween in 1997
achter de wand van een koelhuis.
Hans van de Put
