Louis Sparidans
- Datering van de gebeurtenis: Rond 1950 resp. thans
Gistermiddag maakten we een wandeling, ergens achteraf, waarbij ik plotseling een geluid hoorde dat ik meteen kon thuisbrengen: een melkkar van vroeger! Alleen, dichterbij gekomen zagen we dat het geen melkkar was. Het bleek een oude man met een pet op, die een handkar voortduwde, volgestouwd met stook- en snoeihout.
Het bijzondere was wel dat de betreffende kar veel gelijkenis vertoonde met de melkkarren van vroeger: een houten wagen met aan weerszijden één groot houten wiel (met dito spaken) en daaromheen een ijzeren band als loopvlak. IJzerbeslag is een beter woord. Verder een duwbalk en een steun, waardoor de kar ook 'rechtop' kon blijven staan.
De melkkar van vroeger van de CTM (de Coöperatieve Tilburgse Melkinrichting aan het Wilhelminapark) maakte evenwel precies hetzelfde geluid, ratelend en af en toe ook knersend. Het deed me denken aan het lied "Het Dorp" van Wim Sonneveld (reeds aanwezig op het GvT; zoekwoord: Sonneveld).
Sommige melkboeren maakten daarbij destijds ook nog gebruik van een grote hond ónder de kar, die met een speciaal hondentuig aan de (boog)as van de kar was vastgebonden. Die had dan geleerd dat ie mee moest trekken, elke keer als de melkboer vanuit stilstand de kar weer verder moest duwen. Ik heb het vroeger verschillende keren gezien.
Eigenlijk heel zielig, zouden we nu (terecht) vinden, maar ja, toen was er zelfs een "Trekhondenwet" waarin dat allemaal precies was geregeld. Deze wet, uit 1910, is overigens pas in 1962, onder druk van de Dierenbescherming afgeschaft. Er waren trouwens vroeger nog veel meer hondenkarren, met name die waarbij een of meerdere trekhonden vóór een kar liepen. Maar dat is weer een ander verhaal.
Tegenwoordig denkt men bij een hondenkar meestal aan een karretje áchter een fiets, waarin een hond wórdt vervoerd. Het kan verkeren .....
Louis Sparidans
In BeeldOnline van het RAT kan ik helaas geen foto van zo'n melkkar van vroeger vinden. Dan maar ter illustratie een fotootje van zo'n melkkar van vroeger (met trekhond), op het internet gezet door mevrouw Henriette Schalks-Wouters uit Eindhoven.
Alsook een afbeelding van een hondenkar in vroeger tijden, een fotootje dat ik op internet aantrof.
Tilburg Wiki:
