Joodse kinderen uit de ziekenhuisbuurt

  • Datering van de foto: mei 1926
  • Wie staan erop: Oisterwijk, Groot Speijck, mei 1926, fotograaf B. ter Hoeven, Van Hessen-Kasselstraat 32, Tilburg. Bovenaan van links naar rechts: Edith Polak (Tilburg 1921), Guus Monnickendam (1921-1941 Mauthausen), Ernst Elzas (Tilburg 1919 - Vught 2010), Bertram Polak (Tilburg 1918 - Auschwitz 1942), mogelijk Jules Keijzer (neef van Bertram; Steenwijk 1915 - Sobibor 1943), Ellie Gersons (1918-2000), Paula Elzas (1916-2005), Adah Polak (Tilburg 1919), Floortje Polak (Tilburg 1921 - Springfield MA 2011), Lenie Gersons (1919-1969). De vier kleine meisjes vooraan zijn Sonja Monnickendam (Tilburg 1923-1943 Auschwitz), Leonie Polak (Tilburg 1923 - New York 1955), Judith Polak (Tilburg 1923) and Louise (Wiesje) Polak (Tilburg 1923 - Des Moines 1968).

Een vrolijk stel, onwetend van een vreselijke toekomst

Tot de vaste uitjes van de beide families Polak uit de Prof. Dondersstraat 73 en 77 in Tilburg in de jaren twintig en dertig behoorde een bezoek aan Groot Speijck in Oisterwijk. In mei 1926 was men daar weer, met Joodse vrienden uit de buurt. Daartoe behoorden de familie Monnickendam van de Nieuwe Bosscheweg 108, de familie Gersons van Prof. Dondersstraat 15 en de kinderen Elzas van de Jan van Beverwijckstraat. Op deze groepsfoto staan alle kinderen gezellig bij elkaar.

De oorlog en de Holocaust zou dit vrolijke en veelbelovende clubje wreed uit elkaar scheuren: de families Polak weken - op Bertram Polak na, die gemobiliseerd soldaat was - uit naar New York. Bertram probeerde in 1941 naar Engeland te vluchten, werd verraden en uiteindelijke vermoord in Auschwitz-Birkenau. Het gezin Monnickendam verhuisde rond 1935 naar Amsterdam. Het kwam - op de jongste zoon Robert (niet op de foto) na - om in concentratiekampen. Oudste zoon Guus werd in 1941 opgepakt bij een razzia in Amsterdam en stierf datzelfde jaar in Mauthausen. De meisjes Gersons doken onder en overleefden de oorlog - in tegenstelling tot hun ouders Ben en Fre Gersons-Gomperts. Paula Elzas vluchtte naar Frankrijk en overleefde daar de vervolging; haar broer Ernst dook met zijn moeder onder in Tilburg.

Drie zusjes Polak zijn nog in leven: Adah en Edith wonen met hun kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen in Israel; hun jongste zus Judith woont in de VS.

De foto is in hun fotocollecties bewaard gebleven.

Tilburg Wiki:

Alle rechten voorbehouden