Louis Sparidans
- Datering van de gebeurtenis: 1515 tot op de dag van vandaag
Nog niet zo lang geleden maakte ik op deze site min of meer terloops melding van het (inmiddels oude) Sint Elisabeth-ziekenhuis aan de Jan van Beverwijckstraat (zie bijgevoegde ansichtkaart uit 1930), zulks in een bijdrage onder de titel "het oude gasthuis". Van meerdere zijden ben ik er intussen op attent gemaakt dat hierin al lange tijd "Jan Wier" is gevestigd.
Ik wist dat overigens al want ....... Jan Wier is immers een oud-inwoner van Grave en niet de minste!
Jan of Johannes Wier/Weyer werd omstreeks 1515 in Grave geboren als zoon van een handelaar in hop. Hij ging eerst naar school in 's-Hertogenbosch en vervolgens vertrok hij naar Antwerpen waar hij in de leer ging bij Hendrik Cornelis Agrippa von Nettesheim, geleerde, humanist en vriend van Erasmus.
In 1534 ging Jan Wier naar Parijs om geneeskunde te studeren. Vier jaar later vestigde hij zich in zijn geboorteplaats (Grave dus) als arts, in 1545 werd hij stadsgeneesheer te Arnhem, en vervolgens in 1550 hofarts van de hertog van Kleef.
Jan Wier was een van de eersten, die zich keerden tegen de heksenprocessen met de door marteling afgedwongen 'bekentenissen' van vooral zieke en oude vrouwen. Volgens Wier waren de zogenaamde 'heksen' beïnvloed door de duivel, en daarom 'ontoerekeningsvatbaar'.
In zijn boek De Praestigiis Daemonum et Incantationibus ac Veneficiis (over de Bedriegerijen van de Duivel en Betoveringen en Vergiftigingen), beschrijft Wier de filosofische, medische en juridische aspecten van het 'heksenprobleem'. Hij richtte zich hierbij vooral tegen het door de inquisitie gebruikte boek Malleus maleficarum of Heksenhamer.
De Praestigiis Daemonum is vele malen herdrukt; ook werd het vertaald in het Duits en het Frans. Jan Wier overleed in 1588 in Tecklenburg, waar hij ook werd begraven.
Het psychiatrisch ziekenhuis Jan Wier is sinds 1982 gevestigd op het terrein van het voormalige St. Elisabeth-ziekenhuis. In september 1994 werd de nieuwbouw van Jan Wier geopend door prinses Margriet. Een jaar eerder was Jan Wier gefuseerd met RIAGG Tilburg tot GGZ Midden-Brabant.
Inmiddels heeft er in 2006 een fusie plaatsgevonden tussen GGZ Midden-Brabant en GGZ Breda tot GGZ Breburg.
Met dank aan Rob van Putten voor het verzamelen van al deze informatie!
Wat een eer voor Grave dat een van zijn illustere inwoners, als grondlegger van de moderne psychiatrie, de naamgever mocht zijn van zo'n belangrijke instelling in Tilburg!
Uiteraard hebben wij in Grave ook nog een "Dr. Wierstraat".
Louis Sparidans, Grave
