Datering van de gebeurtenis: april 2007
Goirlenaar Frans van Kuijk (1943) startte in 1958 zijn loopbaan bij de AaBe fabrieken in Tilburg en trad daarmee in de voetsporen van zijn beide ooms en vele andere jongeren uit Goirle. Wie met het diploma in de hand de lagere textielschool verliet, werd trouwens letterlijk opgewacht door ‘ronselaars' van de AaBe fabrieken. Zij boden de geslaagden aan om al in de week vóór de Tilburgse kermis bij AaBe te komen werken, daarna een volle week van de kermis te genieten met behoud van 100% loon om vervolgens in vaste dienst voor een nettosalaris van 28 gulden per week terug te keren. AaBe wist dus hoe je nieuwe arbeidskrachten moest binnenhalen en ook Frans liet zich dit lokkertje niet ontnemen.
De opleiding textiel kende drie richtingen, spinnerij, weverij en apparatuur. Eenmaal in de fabriek moest je een keuze maken en werd je op die keuze verder begeleid. Wilde je een vervolgopleiding doen, dan ging je naar de avondschool en de eerste twee jaar moest dat in je eigen tijd. De Betexopleiding was overdag in de tijd van de baas. Met je 16 jaar moest je in tweeploegendienst gaan werken en dan volgde je om de week bij de late dienst de avondschool onder werktijd. Dit over de opleiding.
Frans koos de weverij maar heeft nooit als wever gewerkt. Hij zat in de voorbereiding daarvan en dat betekende dat je bijv. te maken had met ‘kettingboom' of ‘opnieuw inrijgen of aanknopen', in ieder geval een serie specialistische handelingen voor zo'n 100 weefgetouwen met allemaal andere weefpatronen en verschillende ‘bindingen'. Frans leverde kwaliteitswerk wat resulteerde in een promotie: op 20 jarige leeftijd werd hij benoemd tot ploegbaas en kreeg hij de verantwoordelijkheid voor de aansturing van zeven ondergeschikten. Het leverde hem ook een vast weeksalaris op.
Nieuw tijdperk
Vanaf 1969 werkte men bij AaBe al met de computer. Frans herinnert zich dat een zekere Engelsman, genaamd Fouchtner, speciaal uit Londen overkwam om bij AaBe een nieuw programma te installeren dat het volledig productieproces kon volgen en ook overzicht bood over de voorraden. Zo moest 90% van de collectie (70 verschillende soorten dekens) in het magazijn op voorraad liggen. Voor het bijhouden van deze gegevens was dat programma een uitkomst, zeker in drukke tijden zoals in de maand september wanneer de nieuwe collecties uitkwamen.
Frans van Kuijk werd van de werkvloer naar kantoor gehaald om op de afdeling 'planning' de voorraad te beheren via het nieuwe wonder: de computeruitdraaien. Werken op deze afdeling, vanaf 1969, kwam Frans overigens goed uit. Als ploegbaas was het werken in tweeploegendienst erg zwaar ondanks de ploegentoeslag, er werd vaak tot 12 uur ‘s nacht doorgewerkt en je kwam nauwelijks toe aan een sociaal leven. De kantoorbaan bracht meer verlichting.
De computer nam echter steeds meer werk van Frans over en dus werd hij ingezet op detailplanning, gordijnplanning én op de bewaking van de recepturen, tot hij ook op dit gebied door de computer werd ingehaald. Hij kwam terecht op de afdeling personeelszaken waar hij, na een cursus op de Katholieke Leergangen, de begeleiding op zich nam van de jongeren. Het werd ook zijn taak de jeugd te rekruteren.
Helaas gingen ook de AaBe fabrieken mee in de teloorgang van de Tilburgse textiel. In maart 1982 werden alle afdelingen qua personele bezetting gehalveerd en Frans als assistent personeelszaken moest ook verdwijnen. Zwaar teleurgesteld liep hij rond met het idee voorgoed een streep te zetten onder het textielhoofdstuk. Maar een interessante advertentie bracht uitkomst. Frans solliciteerde en werd aangenomen in Den Bosch op de sociale werkplaats. Hij werd er leidinggevende op de afdeling waar AaBe-dekbedden werden geconfectioneerd. Frans was nu ook officieel gemeenteambtenaar. Bij de vernieuwing van het machinepark op de Bossche afdeling kreeg hij weer te maken met zijn concurrent: de computer. Om die de baas te kunnen en zich niet te laten verdrijven ging hij zich in het computerwerk bekwamen en hij leerde programmeren om bijvoorbeeld een bepaald stiksel in het dekbed te krijgen. Daarvoor mocht hij ook in 1990 op cursus in Keulen.
De neergang van de textiel was echter niet te stuiten. De AaBe afdeling in Den Bosch werd opgeheven in 1995 en daarmee kwam ook een einde aan een interessante loopbaan. Frans bleef echter niet bij de pakken neerzitten en maakte zich samen met anderen sterk voor de oprichting van een kringloopbedrijf in Den Bosch. Wat daar voornamelijk ingezameld werd, valt te raden: textiel!
In 2004 nam Frans daar afscheid en hij geniet sindsdien van veel vrije tijd. Hij is nu actief in de biljartsport en doet mee met de seniorencompetitie. Maar... hij heeft heus nog wel ‘n wens en dat is: gidsen in het Textielmuseum! Als die droom nog eens ooit uitkomt!
Met dank aan Frans van Kuijk
Dit verhaal werd opgenomen tijdens een reünie van oud-textielarbeiders in de Openbare Bibliotheek Tilburg. Deze reünie werd georganiseerd door de Tilburger Frans Kense, die het boek ‘Tilburg Wolstad’ uitbracht in februari 2007.
Links: