Stadschroniqueur Berny van de Donk
‘Zoek het goedkoopste pannenkoekmeel’. Wie dat erg lastig vindt behoort volgens de statistieken waarschijnlijk tot de ruim 12% laaggeletterde Tilburgers. Een dergelijke vraag kun je verwachten tijdens een taalles. Het antwoord zit in een ondoorzichtige doos met alleen letters. Als je moeite hebt met lezen kies je voor de zekerheid een duurder pak, met plaatjes. In dit geval is de schade te overzien. Twintig cent. Op andere momenten is het meer dan hinderlijk, maakt laaggeletterdheid je wereld onnodig kleiner. Je kind voorlezen of een bijsluiter doorgronden? Zorgtoeslag aanvragen of een baan vinden? Daar bakken veel laaggeletterden weinig van. Behalve schaamte.
Bij het Taalhuis in wijkcentrum ’t Sant zetten ze de wereld weer op een kier. Ooit was dit achthoekige pand een katholieke kerk. Bijgenaamd de Citroenpers. Het altaar stond onder de nu nog altijd aanwezige stalen tipi van zo’n 20 meter hoog. ‘De woontent van de Heer’ noemde een journalist in 1960 deze wigwam iets eerbiediger. Zestien jaar later maakt het altaar plaats voor bar en boeken. Bieb en buurtwerk vinden er dan onderdak. En sinds een maand het Taalhuis, ontmoetingsplek voor laaggeletterde volwassenen, inburgeraars, digibeten en vrijwilligers. Toegangspoort tot een letterlijk en figuurlijk ongekend aanbod dat het hoge percentage moet doen slinken.
Taalfans Amandi, Rina en José zitten hier wekelijks klaar om te helpen. Direct naast de materialenkast ‘Lees&Schrijf’. Vroeger lag hier de bijbel, nu het cursusboek ‘Klare Taal’ en een versimpelde versie van bestseller Het Diner. Plus maandelijks de ‘begrijpelijkste krant van Nederland’ met 12 pagina’s groot nieuws in kleine zinnen. Verderop staat een computer. Daar kun je oefenen.nl. “Het loopt nog geen storm, we zijn ook maar net begonnen” vertelt Rina. “Toch kan ik al genieten van het werk. Pas trof ik een buitenlandse vrouw die 6 talen sprak, behalve Nederlands. Heb ik zelf ook van geleerd”.
Projectleider Noesjka is ambitieus. “Op den duur moet je ons overal in de wijk tegenkomen, van kapper tot friettent”. Veel ‘nieuwe Nederlanders’ melden zich al vanzelf. Grootste uitdaging zit in het bereiken van Tilburgers van Brabantse bodem, wiens opa en oma nog weten dat deze wijk een weiland was. “Zij schamen zich het meest, verzinnen smoesjes. Ze zijn vaak zogenaamd hun leesbril vergeten. Hardnekkige groep”.
Op de plek van het altaar drinken nu twaalf Brabantse vrouwen koffie, net terug van een uurtje bewegen. “Vroeger waren we de 40+ gymclub, die naam hebben we maar niet veranderd” vertellen de wijkbewoonsters op leeftijd giechelend. Statistieken blijken vandaag onbetrouwbaar: van deze twaalf zeer oorspronkelijke Tilburgers is desgevraagd echt niemand laaggeletterd. Hun omhooggestoken leesbrillen vormen het hardnekkige bewijs, toch?
Voorlopig biedt de begrijpelijkste krant van februari een culinaire oplossing voor iedereen die geen zin heeft in lastige vragen over pannenkoekmeel. Het recept voor wentelteefjes op de achterpagina heeft als hoofdbestanddeel witbrood. Verkrijgbaar in een doorzichtige plastic zak.
Deze kroniek verscheen op 1 maart 2016 in het Brabants Dagblad
