Louis Sparidans
- Datering van de gebeurtenis: Jaren 50/60 resp. 2010
Gisteren ontmoette ik een (eveneens) oud-Tilburger. Als reactie op de vraag waar ik vroeger in Tilburg woonde ('op Theresia') reageerde hij meteen met: "oh, bij de gasfabriek". Zelf had hij vroeger 'in de Groeseind' gewoond, dus hij was wel bekend met de situatie.
Inderdaad, ik woonde vroeger, meer dan vijftig jaar geleden, in de Minister van Sonstraat, een verbinding tussen het Theresiaplein en de Buitenstraat. Wij woonden thuis vlakbij 'het plein' en aan het eind van onze straat stonden drie immens grote 'gashouders', achter de muur van de gasfabriek (zie afbeelding 1).
Ze dienden om de gasvoorraad op te slaan en tevens om de gasdruk op peil te houden. Heel imponerend, want de hoogte varieerde van dag tot dag, afhankelijk van de gasproductie resp. het -verbruik.
De gasproductie vond nog plaats door 'simpel' gas te winnen uit kolen. De Limburgse kolenmijnen konden er goed van bestaan en het gas zelf was voor de consument/afnemer niet te duur en ook alle straten in Tilburg werden er mee verlicht, via gaslantaarns met een of meerdere gaskousjes.
Dit alles veranderde vijftig jaar geleden, bij wijze van spreken van de ene op de andere dag. Er was "plotseling" een grote aardgasbel gevonden in Groningen (bij Slochteren) en na deze eerste "bel" volgden er in snel tempo meer. Het was goedkoop ('het kostte niks') en dus werd in recordtempo heel Nederland aangesloten op aardgas.
In korte tijd werd ook de gasfabriek in Tilburg buiten gebruik gesteld, want er was 'haast' geboden: het aardgas moest snel op want kernenergie kondigde zich al aan ..... én, dan zouden wij in Nederland "met al dat aardgas blijven zitten".
Dus verkochten we het in Nederland ook voor een habbekrats zo snel mogelijk aan het buitenland, bijvoorbeeld aan Italië voor 4,5 cent per kuub; ouwe centen nog wel te verstaan, ongeveer overeenkomend met twee eurocent per kuub nu !
Zelf ging ik in 1963 in een nieuwe flat wonen, voorzien van centrale verwarming, met alleen een aan-en-uit-knop op de radiatoren. Er zaten geen warmtemeters op en het advies luidde: wordt het te warm, zet dan de ramen maar open! Het kostte toch (bijna) niks!
Een paar maanden geleden kregen we de jaarafrekening van het gasbedrijf over het afgelopen seizoen en schrokken we toch wel even. Eerst al gaat bijna de helft tegenwoordig op aan energiebelasting en BTW. Maar dan nóg is de 'kale' prijs van het gas, vele malen hoger dan vroeger. Komt het dan niet meer "voor niks" uit de grond?
Louis Sparidans, Grave
Nog een paar fotootjes uit de vijftiger jaren, via BeeldOnline, met o.a. (ook) nog de speeltuin resp. het destijdse sportveld aan het eind van de Minister van Sonstraat.
