Anton van de Wiel
- Datering van het verhaal: 1976 - 1986
Er is op 21 dec.'06 in het Geheugen een beknopt historisch overzicht gegeven van de Lancierskazerne (auteur: Stadsmuseum Tilburg). Deze werd als zodanig gebouwd in 1841/1842 en verloor zijn funktie in 1856. Daarna werd de kazerne, met de nodige uitbreidingen en verbouwingen, in gebruik genomen als wollenstoffenfabriek door Van den Bergh-Krabbendam (BEKA). Een deel was aanvankelijk in gebruik als leerlooierij en vellenbloterij, bij De Kanter.
In 1968 sloot BEKA de poort waardoor 278 mensen op straat kwamen te staan. De machines gingen naar de lage-lonenlanden en de gebouwen werden voor 2 ¼ millioen gulden verkocht aan de gemeente.
Fabrieksgebouw en (helaas) ketelhuis werden gesloopt, de rest, voorbouw en stallen, werd rijksmonument, maar moest wel dringend worden gerenoveerd.....en in afwachting daarvan werd de voorbouw in 1976 verhuurd aan de Kath. Leergangen.
Toen kwamen er 10 bewogen jaren, zowel voor het hoger onderwijs in onze regio, als voor de Lancierskazerne ! Bestuur en Centrale Diensten van de Leergangen namen er hun intrek. Bij de receptie linksaf was de bruine vleugel, daar zetelde het Bestuurscollege. Dat waren toen de Rector, drs. M. Zeijen en drs. G. Kroon, secretaris van Curatoren. Daar vlak boven was de Financiële Administratie. Zelf zat ik met Peter Groot, onze baas, Jac Schuurkes (alias "de Schuur") en secretaresse Rianne Vromans op de dienst Algemene Zaken, in de kamer helemaal rechts, waar in de zijgevel de gedenksteen van Willem II is aangebracht. Dat was in de textieltijd de stalenkamer, met een hele wand tot het plafond toe vol schuiven met koperen grepen, waarin nog steeds wat staaltjes lagen. Een van de hotemetoten vond die wand (uit een oogpunt van archief-opberging) een geschenk uit de hemel. Wij wisten wel beter.
Er werd bij ons geëxperimenteerd met het voorhistorische monster dat toen al "computer" werd genoemd. We hadden er eentje, ik meen, van de vierde generatie..... Een echte "Cincinnati Milacron dubbelconfiguratie". Kom daar nu nog maar eens om. In het bijzonder herinner ik me dat in oktober/november (officieel en uiterlijk: in september) de studententellingen en statistieken aan het Ministerie moesten worden doorgegeven. De computer werd dan voor de nacht aangezet. In de morgen kwam onze computer-temmer, Jan van den Broek, met de laconieke mededeling: "Hij is vannacht weer stilgevallen". Tot hij, na een paar mislukte nachten, op een morgen met een dik pak kettingpapier binnen stapte. En dan begon voor mij pas de ellende.
Een van de onuitwisbare beelden van toen: Paula met haar koffiewagentje ! En de vrijdagse borrel bij Riet Sombroek op het bestuurssekretariaat (daar was ik echt meestal niet bij).
Het nijvere gezoem rond de Lancierskazerne werd even ruw verstoord door studentenakties. Je bent Bestuurszetel van een stichting voor hoger onderwijs of je bent het niet ! In een achterhoedegevecht om het predikaat "Katholiek" in het onderwijs te redden, wilde men de docenten een "akte van verklaring" laten tekenen. Het werd ook weer haastig ingetrokken, maar het kwaad was geschied: twee opstandige docenten hadden ontslag gekregen, waarop de studenten een wekenlange bezetting begonnen van de "bruine vleugel" van het Mollerinstituut. Er is gezegd dat dit de langste bezetting was, die het Nederlandse onderwijs gekend heeft (7 weken). En op 7 maart 1978 werd ook de Lancierskazerne bezet. De Leergangen bleven vooralsnog katholiek, maar het werd nooit meer zoals het geweest was.....
De mensen van de oude hap - ex-studenten zowel als onderwijspersoneel - denken volgens mij toch wel eens met weemoed aan de tijd toen idealisme tot confrontatie kon leiden. En er nog geen gelijkschakeling van geesten was zoals onder het te zakelijke bewind van nu......
Hoe dan ook, de Kath. Leergangen voelden toen voor ons aan als een (Tilburgs) familiebedrijf, waar je thuis was. Na het vertrek uit de Lancierskazerne naar de Pyreneëenweg bleven we nog maar een paar jaren bij elkaar. En toen per 1 januari 1992 de fusie plaatsvond met twee hogescholen in Eindhoven (dus voortaan de Fontys hogescholen met 32000 in plaats van 15000 studenten.....) is het bedrijf en de identiteit en het hele Bestuursbureau en het kostelijke archief, enzovoort, om zo te zeggen, als een dief in de nacht verdwenen naar Eindhoven (sorry, naar mijn gevoel).
Terug naar de Lancierskazerne. Na vertrek van de Leergangen zou het vervallen monument gerestaureerd worden. Voor de som van één gulden deed de gemeente de voorbouw over aan de Holding Maatschappij Van der Weegen. De meer kritische raadsleden hadden daar in de raadsvergadering van 26 augustus 1986 zo hun vragen over. "Als het gebouw afbrandt, dan heeft Van der Weegen een stuk grond van 1500 m2 in de binnenstad waarvoor één gulden betaald is. Waarom niet in erfpacht gegeven voor een gulden ?" Een amendement in die zin haalde het niet; de ja-knikkers mompelden iets over gemaakte afspraken en over weigering door Van der Weegen, er erfpacht van te maken. Dus er is met het mes op tafel onderhandeld, merkte iemand tot algemene hilariteit op !
De stallen achter de kazerne zou de gemeente zelf laten restaureren om er onder andere het gemeentelijke archief in onder te brengen. En daar zou 3,6 millioen gulden mee gemoeid zijn.
Afijn, de rest is nog geen geschiedenis.
Foto's:
1. De kazerne en de paardenstallen (RAT, Beeldonline, 23649).
2. Bezetting van de Lancierskazerne op 7 maart 1978.
3. Rond 1970 waren de studenten die met een scapulier om de nek naar school gingen wel uitgestorven.....Een demonstratie van MO-studenten, tegen de examenstruktuur, op 10 januari 1970 te Tilburg.
