Anton van de Wiel
- Datering van de gebeurtenis: 1978
Een stoet van mensen met fraaie leuzen
Een litanie van kreten, katholiek
Als een processie, religieuze
Teksten en liederen, voorop de muziek.
Dwars door de stad, de waarheid laat geen keuze.
Dicht op de stoep het gapende publiek
Als altijd in voor het mysterieuze;
De hemel raakt de pijp van de fabriek*.
De stoet dromt samen om het hoogaltaar,
Een bars gezang breekt uit de engelenschaar,
Een bleke priester prevelt voor niemand,
Hij komt vandaag en plein publiek niet klaar,
Hij roept de Geest aan uit Zijn niermandsland,
En staart omhoog; de Geest is niet geland.
*De BeKa-schoorsteen.
Zo trok een grote, zingende groep studenten van het Mollerinstituut op 7 maart 1978 (Jezus, wat vliegt de tijd !) over de Heuvel en door de St. Jozefstraat naar de Lancierskazerne, waar Bestuur en Centrale Diensten van de Katholieke Leergangen, mezelf incluis, waren gevestigd. De Lancierskazerne werd kortstondig bezet.
Het waren jonge mensen, die in opstand kwamen tegen de verouderde en blijkbaar voor velen verstikkende clerikale sfeer in de Brabantse onderwijswereld van toen. Anderzijds, op de Katholieke Leergangen speelden enige oprechte, goed bedoelende Katholieken, niet begrijpend dat de wereld , onder hen en rond hen, veranderd was, de ongelukkige rol die het Noodlot hen oplegde.
De studenten van de Leergangen moesten op hun jaarlijks aanmeldingsformulier nog altijd hun levensbeschouwing vermelden. Op zich niet zo belangrijk, en er werd niets mee gedaan, maar het irriteerde blijkbaar. Maar ook de docenten moesten in 1975 een "akte van verklaring" tekenen, m.b.t. hun levensbeschouwing. Zij waren ouder, wijzer en verder dan de studenten, en stuurden een grote deputatie naar het Bestuur. Die toonde begrip en de akte van verklaring werd voorlopig ingetrokken. Er zou later een nieuwe, in goed overleg, worden ingevoerd.
Daartussen door speelde nog een Leergangen-probleem: een zekere strijd tussen het Bestuur en de, op de Leergangen nogal autonome onderwijs instituten; in dit geval dus tussen het Mollerinstituut en het Bestuur.
Met name één docent, Jan Sturm (Nederlands) weigerde de afspraak over de Akte van Verklaring te aanvaarden ("een daad van onbehoorlijk bestuur"). Hij was ook de docent, die twee jaar eerder in "MIK", de Moller-Instituutskrant, een artikel plaatsts met als titel "Hup, uit de holding". Volgens dat artikel moest het Moller-Instituur zich afscheiden van de "geldverslindende" stichting Katholieke Leergangen.........
Om het even te verhelderen: de jonge beleidsmakers (vanaf toen noemde men ze "juppen"), die het, óók in het onderwijs, meer en meer voor het zeggen kregen, gebruikten graag kapitalistische termen, zoals "holding".En linkser is Nederland sindsdien niet meer geworden.
Een volledige beschrijving van de conflictsituatie en haar oorzaken is boekvullend., dus snel naar de schets die ik wilde geven. Er was op het Mollerinstituut een regeling betreffende verplichte aanwezigheid van medewerkers, buiten de vakantietijd. Welnu, de directie kreeg op 24 januari 1978 een ansichtkaart, gedateerd 16 januari, uit Oostenrijk van twee docenten Nederlands, Jan Sturm en Frans Creemers. De kaart bevatte de uitdagende mededeling, dat het tweetal nog enkele snipperdagen had opgenomen in de 2e helft van januari omdat ....."de dienst het toeliet. Aan de ommezijde is te zien dat we ons bevinden in de onmiddelijke omgeving van een R.K. kerk. Frans Creemers, Jan Sturm."
De tekst schoot de bestuurders in het verkeerde keelsgat. Volgens Sturm was het een grapje. De pensionhoudster was gevraagd de kaart na enige dagen te posten, en in het pension waren ze telefonisch bereikbaar geweest. Edoch, Sturm en Creemers werden op staande voet ontslagen.
Hiermee, met de grap van de ansichtkaart was de geest uit de fles. Op 30 januari bezetten studenten de "bruine vleugel", de directievleugel van het Mollerinstituut, dat toen in een noodgebouw aan de Sportweg gehuisvest was. De opgekropte woede, wederzijds, kwam los. Bestuurder G. Kroon maakte bijna geschiedenis met de opmerking dat er een noodlanding van de Heilige Geest nodig was om tot een oplossing te komen..... De studenten haakten hier geestig op in, blijkens het laatste vers van bovenstaand anoniem gedicht.
En terwijl de studentenbezetting van de bruine vleugel voortduurde, zes weken lang, gingen het onderwijs en het werk zo gewoon mogelijk door. De steun voor de bezetters was geen 100%, anderzijds was er geen eenstemmigheid bij directie en bestuur. Maar beide partijen stonden tegen over elkaar en gaven praktisch niets toe. Er waren gesprekken, maar er werd geen compromis bereikt. Na 7 weken eindigde de bezetting, maar Sturm en Creemers bleven ontslagen.
Bij een ontslagkwestie zou voortaan een vetrouwenscommissie optreden. En er kwam een Gemengde Commissie (directie, hoofddocenten, instituutsraad, de linkse Studentenvakbond) die uiteindelijk een eindeloos bestaan ging leiden, doordat ze in 1979 ingekapseld werd in een breder overleg. Kortom, de Revolutie werd vakkundig ingebouwd.
"Zijn we weer vrienden ?" vroeg Henk Hoefnagel, de goedmoedige directeur van het Mollerinstituur, bij de verzoeningskoffie, zijn hand uitstekend, aan een activiste. Waarop het kreng antwoordde:
"Nou.....dat zullen we nog wel eens zien !"
Een kleine anecdote die ik me uit mijn blote hoofd herinnerde.
Nog een anecdote: We hadden toen een Antilliaanse receptioniste in de Lancierskazerne, die, toen ze op 7 maart het dreigend naderbij komende gezang van de studenten hoorde, zich Zuid-Amerikaanse toestanden voorstelde........."Ze komen, ze komen !" gilde ze in paniek door de telefoon.
Onze meisjes stelden haar lachend gerust: "die jongelui doen geen vlieg kwaad !"
Maar het was voor ons wel verrekt lastig, die bezetting. Eenmaal gedaan, viel adjunct-directeur X, op werkbezoek bij ons in de Lancierskazerne, op een stoel, knoopte zijn jack los, keek of Paula (van de koffie) in de buurt was, maakte zijn boekentas open, en zuchtte: "Nou jongens, we kunnen weer....!"
Anton van de Wiel
Met heel veel dank aan Ad van Kempen (30 jaar Katholieke Leergangen, 1992)
