Tilburg onder de lijn, vóór 100 jaar (2e deel)

  • Datering van de gebeurtenis: 1900

 

Het Piusplein - ofwel, vanouds - Het Ven had een grote brandkuil. Daar was ook een kruidenierswinkeltje, zo een met een hoge stoep, waar koning Willem II, naar men zei, iedere dag doorheen liep als hij onderweg was naar de (Konings)hoeven. Dat was de kortste weg.

Vanaf de jaren 60 van de 19e eeuw deelde de spoorlijn Tilburg in twee delen: onder de lijn en boven de lijn. En "de stad", die lag onder de lijn !

In 1910 gebeurde er iets waar tot voor enkele jaren in de bejaardenhuizen nòg over gepraat moet zijn: er was een socialistische optocht en een meeting van de SDAP ! Op die zondag werden de gelovigen in de kerken verzocht de ramen en de deuren dicht te doen en zich niet op straat te vertonen.........

De deelnemers waren vooral de rooie jongens uit de Besterd en de Veldhoven, waar de mensen van de werkplaats en de N.S. woonden. En die van "de stad", aan de andere kant van de lijn zullen gedacht hebben :"Heer, ik dank U dat ik niet ben zoals dezen.....!"

In de tijd van de mobilisatie, van 1914 tot 1918, braken er rellen uit onder de in Tilburg gelegerde militairen. Twee keer voerde de cavalerie een charge uit met de blanke sabel en vervolgens werd het hele in Tilburg gelegerde regiment met volle bepakking op een vierdaagse mars door Brabant gestuurd. Gedaan met de rellen.

Voor het overige liep alles in Tilburg zoals het moest. Er waren muziek- en toneeluitvoeringen, er was cabaret en er waren grote feesten, waar onder andere de O.W.-ers op af kwamen, dat waren de oorlogs winstmakers. Een kwart eeuw later, in de Tweede Wereldoorlog werden die veelal de "zwartjannen" genoemd.

In 1909 vierde Tilburg zijn 100-jarig stadsbestaan met een grote tentoonstelling, in Venetiaanse stijl, achter de Noordhoekse kerk, bij de fabriek van Kessels. Ook Prins Hendrik kwam op bezoek.

En in 1913 was er weer een grote tentoonstelling, nu kwam de Koningin zelf, voor een heel kort bezoekje. Iedereen dacht in die tijd dat de Koningin niets van Tilburg moest hebben. Ik heb het in de jaren 30 zelf meegemaakt als kleine jongen, dat de Koningin bij een bezoek redelijk snel door Tilburg reed, tot verontwaardiging van de langs de straat wachtende mensen........Of die snelheid er alleen in mijn herinnering was, weet ik niet, maar de boze stemming onder het volk was echt.

In 1916 werd Willem II landskampioen ! Voetballen was nog niet zo algemeen in die tijd, maar toen stond iedereen bij de krant van Arts op de Heuvel naar het nieuws te kijken. Willem II versloeg Go Ahead uit Deventer met 1 - 0 ! In open landauers werd het elftal van het station naar het raadhuis gereden, en dat was me wat ! In 1923 had Willem II een thuiswedstrijd tegen de Engelse "Corinthians", waar de fabrieken vrij voor gaven.

Het vervoer van een grote stoomketel naar een fabriek, dat was ook iets geweldigs. Soms waren er acht paarden nodig om de ketel te trekken. De nieuwe ketel van Beka had zowat 14 dagen nodig om op zijn plaats te komen.

Nog een kleine herinnering (van thuis nog): op zaterdagavond bracht onze Pa soms ene zak kneukels (alikrieken) mee. Iedereen zat dan met een speld de kneukels uit de slakkenhuisjes te peuteren en op te eten.......lekker. De kneukels kwamen mogelijk van vishandel De Leeuw in de Tuinstraat.

Tot slot een anecdote als uitsmijter. De broer van bakker Tooten uit de Zwijsenstraat had geholpen bij de watersnood in Cuijk, en daarbij zijn arm gebroken. Koningin Wilhelmina bezocht het rampgebied, en werd voorgesteld aan held Tooten. "Hoe gaat het ermee meneer Tooten ?" sprak ze. Waarop Tooten antwoordde: "We kloten zo mar wè aon, Majesteit". Waarop Hare Majesteit aan een meneer van de hofhouding, in goed Haags, vroeg: "Wat zagt deze man toch ?" En de meneer van de hofhouding vertaalde:"Hij zegt dat hij het maar een beetje voorzichtig aandoet, Majesteit !"

 


Anton van de Wiel

 

Bron: vrij bewerkt naar Harrie van de Velden (Nieuwsblad vh Zuiden, 21-10-1978)

 

De foto's: 1. De Oude Markt 1912 2. Haringseind, links het latere St. Annaplein 3. Het oude stadhuis 4. Het huis van Pollet 5. Het "Kasteeltje"aan de Nieuwe Dijk, gesloopt eind 19e eeuw 6. Vaardigheidsrit wielrijders Heuvel 1918.

Tilburg Wiki: