Frans Kense
In het rijtje van aspecten waarin Tilburg bijzonder is, hoort zeker thuis dat er een Tilburger, als eerste in Nederland, een ‘automobiel’ bezat!
Dat was de 26-jarige Jos Bogaers.
Die eerste auto
Uit Bossche kranten uit 1895 kunnen we de bewijzen halen.
Met als eerste bericht:
‘Tilburg, 14 november. De heer J.B. alhier heeft zich naar men verneemt een rijtuig aangeschaft dat met benzine gedreven wordt. Voor Tilburg is dat nog iets geheel nieuw en zal omgetwijfeld veel bekijks krijgen, wanneer het onze straten doorkruisen zal.’
Omdat men tot die tijd alleen de rijtuigen kende voor het personenvervoer, sprak men nog van een ‘paardloos voertuig’ of zoals hier van ‘een rijtuig dat met benzine gedreven wordt’
Vervolgens kwam op 21 december (afb. 1) het bericht:
‘Tilburg, 21 december. Gisterennacht werden de inwoners onzer goede stad opgeschrikt door een vreemdsoortig geluid. Er werden allerlei gissingen gemaakt. Enigen meenden dat de tram uit zijn gewone richting was ontsnapt en bezig was onze straten te doorkruisen. Bij nader onderzoek bleek dat het een stoom- of benzinerijtuig was, dat via Middelbeers onze stad binnenkwam en bestemd is voor een particulier. Binnenkort zullen wij met helderen dag, dit voertuig kunnen bewonderen’
Omdat de bekende voertuigen, de stoomtrein en stoomtram waren dacht men hier dus ook aan een mogelijke stoomauto.
Honderd jaar onbekend
Ook bijzonder is het dat deze gebeurtenis pas honderd jaar later, in 1995 is ontdekt door een Amsterdamse journalist. Hij vond het bericht (afb. 2):
'Naar aanleiding van ons bericht van 14 dezer, dat een inwoner der gemeente Wieringerwaard een automobile in gebruik heeft genomen, schrijft men ons uit Tilburg, dat de Heer Jos. Bogaers-Swagemakers, aldaar, reeds sedert het vorige jaar in het bezit is van een auto-mobile, welke op een goeden weg 20 K.M. per uur aflegt en in dien tijd 2 K.G. benzine verbruikt. Eén vulling is voldoende voor 100 à 120 K.M.'
Deze ingezonden brief was in 1896 als dusdanig speciaal, dat dit bericht toen door een tiental kranten is overgenomen.
Jammer dat deze Maria Bogaers-Swagemakers niet de moeite nam om het merk van de auto te vermelden. Want in Duitsland waren er een aantal bedrijfjes en bedrijven die auto’s konden leveren maar in Frankrijk waren er meer. Er was een dusdanig ruim aanbod dat er zelfs in 1895 in Parijs al een autotentoonstelling werd gehouden. (afb. 3)
Jos Bogaers (1869-1930)
Jos was de middelste van drie broers en een zoon van Vincent Bogaers die, vanaf 1879 in het nog bestaande pand van ‘de NWE Vorst’ (Willem II-straat 49) woonde. Jos heeft daar dus als tiener gewoond.
Vader Vincent Bogaers was wollenstoffenfabrikant, met zijn fabriek aan de Tuinstraat, op het uitgestrekte terrein tussen de Tuinstraat, Telexstraat, Poststraat en de Antoniusstraat. Uit de familiegeschiedenis blijkt dat vader Vincent conservatief was en Jos een vrijbuiter. Al na tien jaar in het bedrijf te hebben gewerkt, in 1899, bleek dat vader Vincent en zijn broers op de fabriek niet met hem konden samenwerken en werd hij op een zijspoor gezet. In 1892 was hij getrouwd met Maria Swagemakers (afb. 4) en in 1893 en 1895 werden zijn zoons geboren. Toen hij in 1895 zijn auto kocht, woonde hij op de hoek van de (korte) Heuvel en Veemarktstraat.
In 1925, nadat hij zijn aandeel in het bedrijf heeft gekregen, is hij met zijn gezin in België gaan wonen. Zonder afbeeldingen of details over zijn auto achter te laten. Maar zonder de brief uit 1896 van zijn vrouw aan de krant was het bestaan van hun auto mogelijk nu nog niet bekend.
Gedenksteen?
Nu Tilburg, met zijn Tesla-fabriek, zich als autoproducent heeft ontwikkeld is het de moeite waard dat Tilburg zich ook als autostad profileert en zou een gedenksteen in De NWE Vorst of aan het woonhuis Heuvel/Veemarktstraat zeker op zijn plaats zijn!
1895, 20 December een historische dag voor Tilburg
Media
