Henk van Mierlo
Uit de Nieuwe Tilburgsche Courant van 3 januari 1939
Tilburgs nieuwe kazerne wordt naar Koning Willem II genoemd.
In 1939 waren er in Nederland maar liefst 24 kazernes in aanbouw. De nieuwe kazerne in Tilburg werd naar Koning Willem II genoemd. Het II-Reg. Jagers zou daar gelegerd worden. De opening van de kazerne werd op 20-11-1939 verricht door Burgemeester Vonk de Both. (zie foto)
Deze kazerne is na de oorlog lang de basis geweest voor de Aan en Afvoertroepen, die daar hun chauffeursopleiding hadden.
Welke wat oudere Tilburger herinnert zich niet de talloze leswagens die het verkeer in de binnenstad en ook in menig woonwijk hinderden? En dan die speciale toevoeging aan de benzine, die blauwe walmen uit de uitlaten veroorzaakten en vreselijk stonk?
Voor de (oud) militairen onder ons, zullen de namen van die kazernes zeker bekend in de oren klinken. Voor hen heb ik het volledige krantenbericht hieronder geplaatst.
Ikzelf moest op 6 februari 1958 (lichting 58-1) opkomen bij de Stoottroepen in Venlo, maar ik kan me de naam van die kazerne niet meer herinneren, wel die van de Generaal de Bonskazerne in Grave waar de meeste van ons naar toe gingen. Ik moest naar Harderwijk naar de Jan van Nassau kazerne waar ik een telegrafistenopleiding kreeg. Elk weekend mochten we naar huis maar ik had maar een keer in de vier weken vrij vervoer. De andere weekeinden ging ik met de fiets op en neer naar Tilburg, Zaterdagmiddag 140 kilometer heen en ’s zondags weer terug.
In januari een meikever gesignaleerd.
Hoewel op het ijs nog overal op vijvers en sloten lag stond er toch een merkwaardig bericht in de krant:
WEER EEN MEIKEVER!
Hedenmorgen toonde men ons aan ons bureau een levenden meikever, welke gevangen was op een heester aan het Wilhelminapark.
Toen was de meikever nog niet zo zeldzaam als heden ten dage, maar in januari... (Hoewel de titel doet vermoeden dat dit niet de eerste keer was.)
In mijn lagere school periode (1845 -1951) maakten we er in de maand mei als schooljongens een sport van zo’n beestje -mölders noemden we die- te vangen, stukje naaigaren van een meter of zoiets aan zijn achterpootje en dan laten vliegen. Als we dan (dierenbeulen die we waren!) weer huiswaarts gingen, stopten we het arme diertje in een luciferdoosje waar enkele gaatjes ingeprikt waren en een beukenblaadje voor het voer was ingestopt. Soms hield dat kevertje het dagen uit…..
Nog een opmerkelijk bericht was dat er kennelijk een discussie gaande was of Brabander nu met een d of een t geschreven diende te worden. Bij de opening van het 25e studiejaar der R. K. Leergangen te Tilburg op 19 Sept. 1936, hield drs. L. Michels een voordracht hierover:
BRABANDER OF BRABANTER ?
Wij lezen in de Maasbode:
Er schijnt den laatsten tijd in Brabant zelf leen sterke neiging aanwezig, om het, in ieder geval on-Nederlandsch klinkend “Brabanter" - men moet het er als ’t ware speciaal op aanleggen om dit uit te spreken — te doen inburgeren ten koste van Brabander.
Het lijkt ons in dit verband wel wenschelijk de aandacht te vragen voor wat een bij uitstek deskundige, drs. L. Michels, hierover opmerkte in „Recht van Spreken", Openbare les, bij de opening van het 25e studiejaar der R. K. Leergangen te Tilburg op 19 Sept. 1936. (Verschenen als art. in „Taal en Letteren", XXIVe jaargang 1936, blz. 217 tot en blz. 237).Op blz. 223, te beginnen met den vierden regel van onder af lezen we:
„Zijn de rechten van de Brabander met d oud genoeg om zich tegen de etymologische Brabanter met t te doen gelden? Ik denk van wel, want zij zijn ouder dan die Spaanse Brabander, die sedert meer dan 300 jaar beroemd is in de Nederlandse letterkunde.
Ik voeg er slechts fluisterend bij, dat voor die d de d van Hollander aansprakelijk gesteld wordt. Ten dele; dat is een verzachtende omstandigheid. Ook heeft, zal men oordelen, de Brabander-zelf hier enig „recht van spreken." Ieder, die den schrijver van deze regelen kent, proeft hem uit iedere letter.
Met zijn laatste woord zal men het ongetwijfeld eens zijn.
Intusschen is het gewenscht, dat de Brabanders of de Brabanters op dit punt tot overeenstemming komen.
Bij de definitieve keuze zal het advies van den oer-Brahantschen deskundige hier aan het woord, die zeer duidelijk te kennen geeft, dat de rechten van den Brabander oud genoeg zijn om zich te doen gelden, niet verwaarloosd mogen worden.
Het is dus –gelukkig – Brabander gebleven, maar misschien kan een Neerlandicus of Historicus hier meer over vertellen. Ik nodig ze bij deze uit.
KAZERNES GEDOOPT.
Tilburg's. nieuwe kazerne wordt naar Koning Willem II genoemd.
Naar aanleiding van de uitbreiding van de landmacht worden momenteel in verscheidene steden nieuwe kazernes gebouwd, welke alle in het voorjaar of eerder gereed moeten zijn.
In verband hiermede is op heden door den minister van Defensie bepaald, zulks na bekomen machtiging van H. M. de Koningin, dat deze kazernes zullen worden genoemd als hierna aangegeven:
2e Esk. Pantserwagens te Amersfoort „Bernhard"-kazerne.
2e Reg. Wielrijders en 1e Reg. Huzaren Motorrijders te Apeldoorn „Koning Willem III"-kazerne.
II—14e Reg. Infanterie te Bergen Op Zoom „Cort Heyligers"-kazerne.
22e Reg. Infanterie te Ede „Elias Beeckman" kazerne.
I—17e Reg. Infanterie te Venlo „De Constant Rebecque”kazerne.
St. 1e—18e Reg. Infanterie te Amersfoort „Jan van Schaffelaar"-kazerne.
15e Reg. Infanterie te Grave „Generaal de Bons"-kazerne.
1e Reg. Veldartillerie te Harderwijk „Willem George Frederik'-kazerne.
16e Reg. Infanterie te Amersfoort „Kolonel Palm"-kazerne.
II—20e Reg. Infanterie te Zwolle „Willem de Zwijger"-kazerne.
St. 11—17e Reg. Infanterie te Roermond „Ernst Casimir”-kazerne.
II—3e Reg. Infanterie te Roosendaal „Engelbrecht van Nassau"-kazerne.
II—9e Reg. Infanterie te Steenwijk „Johan van der Corput”-kazerne.
II—1e Reg. Genietroepen te Utrecht „De Moulin"-kazerne.
II—Reg. Jagers te Tilburg, „Koning Willem II"-kazerne.
2e Reg. Huzaren Motorrijders te ’s-Hertogenbosch „Frederik Hendrik”-kazerne.
II—4e Reg. Infanterie te Weert „Van Horn"-kazerne.
II— l2e Reg. Infanterie te Groningen „Adolf van Nassau"-kazerne.
II—8e Reg. Infanterie te Arnhem „Saksen Weimar"-kazerne.
2e Reg. Luchtdoelartillerie te Amsterdam „Jacob Cabiliau"-kazerne.
II—7e Reg. Infanterie te Deventer „Westenberg"-kazerne.
Reg. Grenadiers en le—Reg. Jagers te 's-Gravenhage „Oranje "-kazerne.
ll—18e Reg. Infanterie te Zutphen „Detmer"-kazerne.
2e Reg. Veldartillerie te ’s-Gravenhage „Frederik"-kazerne.
Henk van Mierlo
Nuenen
Foto's met dank ontleend aan Beeldonline van het Regionaal Archief Tilburg.
