Frans Kense
Tijdens een tentoonstelling een aantal jaren geleden in Ieper in België over de Eerste Wereldoorlog, werden er drie brieven uit Tilburg getoond.
In 1914 geschreven door Tilburgers die huisvesting aanboden voor de vluchtelingen die hier met duizenden tegelijk aankwamen, gevlucht voor het oprukkende Duitse leger.
Waarom boden de mensen hier hun woonruimte aan? Deels ongetwijfeld vanuit de behoefte om deze mensen te helpen, een dak boven hun hoofd te bieden. Maar uit de brieven krijgt je de indruk dat het ook wel eens (deels) om financieel eigenbelang ging.
Hier de drie brieven:
1. Van 8 december 1914, van een pensionhoudster uit de Veemarktstraat, met prachtige taalfouten:
‘Heere,
Met deze wil ik U melden als dat bij mij gelegenheidt is voor logies heel schikkelijk maar als het voor een nacht is of wekelijks dat maakt een groot verschil en of dat er met twee geslapen wordt of een persoon in aparte kamer wijl U iets geschikst voor mij hebt zal ik heel billijke condieci stellen. Ik heb nu zes weken 8 belgiese hier gehadt die zeer tevreden waren tot nader.
Hoogacht. P. Hendriks, Veemarktstraat 25 bij den Heuvel’
Deze brief is in december 1914 geschreven toen de meerderheid van de vluchtelingen alweer naar België was terugekeerd. Direct na de grote instroom, begin oktober liet de gemeente huis-aan-huis nagaan wie er vluchtelingen in huis had genomen.
Van de drie in dit artikel genoemde adressen is, dit niet meer bestaande, adres Veemarktstraat 25 het enige dat wel al vluchtelingen in huis had. Twee gezinnen met in totaal zeven personen.
2. Van 17 december 1914 van mevr. Hobbelen, wonend op de Heuvel
‘Aan het comité tot steun aan Belgische Vluchtelingen Alhier.
L.S.
Hiermede ben ik zoo vrij mede te deelen er aan onderstand adres gelegenheid is voor pension à fl. 1,50 per persoon per dag (gemeubileerde slaapkamer, met huiselijk verkeer) voor: één of twee nette dames of gehuwd paar zonder kinderen.
Daar mijn man in militaire dienst is en ik alleen ben wensch ik uitsluitend personen van netten stand! Hoogachtend,
J.J.P. Hobbelen; Heuvel 72 a’
(Een bedrag van fl. 1,50 is qua koopkracht vergelijkbaar met ca. € 15,- nu.)
3. Ongedateerd, van H.Poos van de Broekhovenseweg.
‘Aan het comité voor Belgische vluchtelingen.
Tot antwoord op uw advertentie in de Tilburgsche Courant bied ik u logies aan voor vier personen met ze met tweeën willen slapen, zoo niet dan voor twee man, op twee vrije slaapkamertjes, altijd netten burgermenschen, tot nader overeenkomende conditiën.
Hoogachtend, H. Poos, Broekhovenscheweg 209-211’
Ongetwijfeld bevinden zich in het Rijksarchief in Brussel, naast deze drie, nog meer van deze bijzondere brieven.
