Kapucijn, socialist en atheïst (2)

  • Datering van de gebeurtenis: Rond 1900


In deel 1 onder dezelfde titel introduceerde ik eergisteren Hendrikus Johannes van Vorst met zijn wederwaardigheden als kapucijn tot in mei 1905, d.w.z. tot aan zijn gedwongen vertrek vanuit Tilburg naar het kapucijnerklooster in Den Bosch. Zie desgewenst het eerdere verhaal.

Hierna ga ik in op zijn verdere (tussentijdse) ‘avonturen'.

Van Vorst was door zijn gedwongen overplaatsing zo verbitterd dat hij in augustus 1905 met stille trom uit het Bossche klooster vertrok. Hij reisde met de in zijn orde eveneens verdachte pater Aloysius naar Rome. Beiden reis­den in burger, terwijl Van Vorst de voor de kapucijnen zo kenmer­kende baard had afgeschoren.

Op 11 september schreef hij zijn broer Piet, gemeentesecreta­ris van Eindhoven, dat Aloysius en hij niet langer over voldoende argumenten beschikten inzake de juist­heid van het katholicisme en daarom dit geloof vaar­wel hadden gezegd en 'eenvoudig rationalist' waren gewor­den. Tevens vroeg hij zijn broer ƒ 5.000,- te leen.

Ze wilden in Rome - waar ze op water en brood leefden - in boeken gaan handelen en zelf wetenschappelijk werk schrijven. Piet van Vorst nam contact op met de overste van de kapucijnen. Deze keurde de handelwijze van zijn 'ongelukkigen broeder' af en Piet weigerde hem het gevraagde voorschot.

Op 5 oktober reeds berouwde Van Vorst zijn geloofsafval en vroeg hij de orde-overste in Nederland om vergiffenis. Dan begint een periode waarin hij veel verhuisde en verschillende keren op ingeno­men standpunten terugkomt. Kennelijk is hij niet meer in het klooster teruggekeerd.

In 1906 verkeerde hij zelfs enige tijd in kringen van de Hervormde Gemeente in Duitsland en vervolgens wilde hij priester worden van het bisdom 's-Hertogenbosch. De bisschop had hem echter het lezen van de H. Mis verboden en vanaf juni 1907 werkte hij om in zijn levensonderhoud te kunnen voorzien voor een verzekeringsmaatschappij.

Tegelijkertijd bleef hij mogelijkheden zoeken om actief te zijn in de arbeidersbeweging. In december 1907 trad hij uit de orde der kapucijnen en werd hij lid van de SDAP, de Sociaal-Democratische Arbeiders Partij. Het Brabant­se SDAP-orgaan ‘De Eendracht' bracht dit feit onder het kopje 'belangrijk nieuws'.

Het Tilburgse volk zou 'zijn verdediger en koene strijder' terugkrijgen !

(Bron: Thuis in Brabant; auteur Paul van Dun)

Wordt vervolgd.

Afb. 1 geeft zowel het Kapucijner-klooster als de -kerk aan de Korvelseweg weer, rond 1900 (via RAT)

Tilburg Wiki:

Media