Louis Sparidans
- Datering van de gebeurtenis: Eind jaren veertig (20e eeuw)
Z'is mesjogge .... , of kierewiet, krankjorum, of geschift, zoals ook wel werd gezegd.
Dit wordt een hardvochtig verhaal uit mijn jeugd, dus iemand die daar niet tegen kan, klik maar gauw weg.
Ik woonde 'op' Theresia en was amper tien jaar oud. Vlakbij ons woonde een gezin waarvan de moeder regelmatig 'voor een tijdje' in een psychiatrische instelling in Vught werd opgenomen. Alleen heette dat in de volksmond toen (nog) niet zo.
Tilburgers noemden dat toen als regel: 'het gekkenhuis' in Vught. Huize Voorburg, officieel. En als iemand zich wat 'vreemd' gedroeg werd er destijds al gauw gezegd: "die's rijp voor Vught, die's nie goed wèès".
Maar, het wordt nog erger! De kinderen in dat gezin werden in de omgang zelfs gemeden! Alsof ze een besmettelijke ziekte hadden .....
Het is me altijd bijgebleven, ofschoon ik zelf toen pas tien jaar oud was en er niets aan kon doen. Het gezin is naderhand gaan verhuizen, ik weet niet waar naartoe.
Later begon ik me er zelfs voor te schamen dat wij, buurtgenoten, ons in die jaren zo hadden opgesteld.
Natuurlijk, het was de totale onbekendheid met het fenomeen. Het begrip 'psychiatrische patiënt' moest als het ware nog worden 'uitgevonden'. Tekenend voor de situatie: er wás toen in Tilburg (met meer dan 100.000 inwoners!) nog helemaal geen psychiatrische instelling!
Het is geen vrolijk verhaal geworden maar toch, zoiets kwam vroeger regelmatig voor. Ook in Tilburg. Ik heb het nadien ook van anderen gehoord.
Gelukkig kijken we er nu heel anders tegen aan. Ik moest er zojuist weer aan denken, toen ik een tijdje wakker lag.
Louis Sparidans
Afb. 1 toont Jan Wier, een van oorsprong Graafse arts/wetenschapper (1515(?) - 1588). Dit beeld staat in de hal van de naar hem (in Tilburg) genoemde instelling. Ik wijdde al eens eerder op het GvT (9 augustus 2010) een artikel aan hem.
Afb. 2 toont het begin van een oud, aan hem geëerd lijfboek. Het ligt daar (ook in Tilburg dus) veilig in een vitrinekast.
