Thuis in Tilburg-Noord: Najwa Shehrezad Ahmed
Najwa Shehrezad Ahmed (Duhok, Irak, 1962) komt uit Dohok, een mooie stad in Noord Irak met een half miljoen inwoners. De streek wordt voornamelijk bewoond door Koerden, een volk met eigen taal en cultuur, maar zonder eigen staat. Najwa’s familie heeft altijd problemen gehad met het regime vanwege hun Koerdische cultuur; eerst haar oma, later haar moeder en toen zij zelf. Sinds 1975 zijn veel Koerden uit Irak weggevlucht. De regering van Saddam Hoessein wilde nationale eenheid en de Koerden werden verdreven. Ook Najwa maakte dit mee. “Saddam Hoessein kwam met soldaten en bommen en alle mensen zijn toen gevlucht naar Turkije. Het waren de moeilijkste dagen van ons leven.”
Samen met haar man en twee kinderen vertrok Najwa – op dat moment hoogzwanger – naar de Turkse grens. Ze hadden nauwelijks spullen of kleren bij zich. Twee weken hadden ze door de bergen gelopen toen Najwa voelde dat de bevalling begon. Haar man zei “wachten, wachten,” maar dat kon niet. Het kind werd zonder hulp van een dokter in de bergen tussen Irak en Turkije geboren. “Soms als ik er aan denk geloof ik het nog steeds niet.”
Het gezin woonde een paar maanden in een tent op de grens tussen Turkije en Irak. Daarna vertrok haar man naar Nederland en huurde Najwa een half jaar in een kamer in Ankara tot zij haar man achterna kon reizen. Het gezin kwam terecht in een asielzoekerscentrum in Goes en kreeg vervolgens een huis in Goirle, waar ze vijftien jaar gewoond hebben. Toen haar kinderen in Tilburg naar de middelbare school gingen wilden ze graag wat dichterbij wonen en zijn ze naar Tilburg-Noord verhuisd.
Dat was een goede keuze. Najwa en haar familie vinden het heel fijn in Tilburg-Noord. “In Goirle was het leven een beetje moeilijk. Om zes uur is alles dicht en donker. Nu woon ik vlakbij het Verdiplein en het Wagnerplein met veel winkels. De mensen in Goirle maakten niet snel contact met ons. Na vijftien jaar zei ik nog alleen ‘hoi’ tegen mijn buren. Hier heb ik heel goede buren. In mijn straat wonen Turkse mensen, Nederlanders, Marokkanen, Chinezen en Irakezen. Als ik op vakantie ga zorgen zij voor mijn tuin. En mijn buren klagen nooit als ik tot laat bezoek heb.”
Najwa woont samen met haar man en vier kinderen in de Correllistraat, tegenover de IJpelaar. Daar doet ze mee aan allerlei activiteiten van de vrouwengroep 4Women. Ze volgt Nederlandse les, maakt handwerk, heeft fietsles en viert feestdagen van allerlei culturen. Samen met Marokkaanse, Russische, Turkse, Afrikaanse en Surinaamse vrouwen leren ze gerechten uit elkaars keuken kennen. Najwa vind het park achter de IJpelaar de mooiste plek in Tilburg-Noord. Elke avond maakt ze daar een wandeling met een vriendin.
Najwa’s kinderen vinden het fijn in Nederland. Haar zoon van 20 is dit jaar begonnen op de Hogeschool en haar jongste dochter van 13 zit in de eerste klas van de middelbare school. Haar oudste dochter van 23 is dit jaar verloofd met een Koerdische man. Zij zal verhuizen naar Duitsland, waar haar man werkt. Haar oudste zoon van 26 is gehandicapt. Hij is halfzijdig verlamd en vindt het lastiger in Nederland. Hij werkt vier dagen per week bij de Diamant Groep, maar heeft daarbuiten niet veel contacten in Tilburg. Hij mist Irak, waar hij zich met alle familie om zich heen minder eenzaam zou voelen.
Najwa zelf is na 18 jaar in Nederland gewend geraakt aan het leven hier. Af en toe gaat ze terug naar Irak, maar dan mist ze Nederland. “Als ik op vakantie ben in Irak denk ik aan mijn tuin, mijn huis, mijn mooie straat. Hier is het rustig. In Irak is het druk. Er zijn altijd veel mensen op straat, veel auto’s, toeters, en veel mensen wonen samen in een huis. Dat ben ik niet meer gewend. Hier is het om zes uur, zeven uur ’s avonds heel rustig. Daar is het om twee uur ’s nachts nog heel druk.” Toen ze deze zomer in Irak op bezoek was bij haar familie, was het zo warm dat ze flauwviel. “Ik wil graag in Tilburg-Noord blijven wonen, Noord is beste plek voor mij. In Tilburg-West vind ik het benauwd en donker, in Noord is veel licht, is het groen.”
In het Peerke Donders Paviljoen, waar tot en met 23 oktober de tentoonstelling Thuis in Tilburg-Noord te zien was, hing een portret van Najwa. Ook lag er een portemonnee met haar naam en geboortedatum erop tentoongesteld. Deze maakte haar vader voor haar toen hij in de gevangenis zat en zij nog een kind was. Toen ze vertrok uit Irak kon ze in alle haast bijna niets meenemen, maar deze portemonnee heeft ze altijd bij zich gedragen en al vijftig jaar bewaard.
Afb. 1: Duhok, de geboortestad van Najwa