- Datering van de gebeurtenis: 16 oktober 1914
"Een kiek van een der hoofdstraten van Tilburg", schreef F. Jaarsma in 1914 op een ansichtkaart naar Friesland. Met hoofdstraat bedoelde hij hier de Willem II straat. Jaarsma lag ongetwijfeld als militair in Tilburg samen met tienduizend andere lotgenoten, tijdens de mobilisatie van 1914-‘18. In de directe omgeving van Tilburg waren nog eens tienduizend militairen ingekwartierd. De kaart die Jaarsma naar Friesland stuurde werd op 16 oktober 1914 in Tilburg en een dag later in Oosterend (Fr.) afgestempeld. Hij schreef een korte notitie naar een vriend:
"Tilburg. 16 Oct 1914 Waarde Vriend: Bij dezen stuur ik je een kiek van een der hoofdstraten van T. Daar ik op het oogenblik geen tijd voor briefschrijven heb laat ik 't hierbij. Als ik later eens tijd heb schrijf ik eens een brief. Ontvang verder nog de Groeten van je Vriend F. Jaarsma. 3e Comp. III Baton. 9e Reg. Inft. 1 x Brigade, IV Divisie. Veldpost No 4"
Bij ‘Veldpost' in de naam afzender, moest ik denken aan een verhaal dat ik, zoekend op Internet, korte tijd geleden tegenkwam. Het betrof een biografie over schilder en dichter, Theo van Doesburg. Deze kunstenaar werd tijdens de mobilisatie in de buurt van Tilburg ingekwartierd als sergeant-facteur. Heeft hij Jaarsma's ansichtkaart in handen gehad? De kans was klein, omdat er in die tijd tienduizenden kaarten zijn verstuurd door militairen vanuit Tilburg. De biografie over Theo van Doesburg vind ik interessant en kan ik de lezer aanraden. Het is gepubliceerd onder de naam "Ik kom en breng een hemel hier op aarde", geschreven door Jef van Kempen. De schrijver vertelt, onder andere, over het verblijf van Van Doesburg in Tilburg en zijn contacten met kunstminnende Tilburgers. Een goed leesbaar verhaal dat de lezer terugvoert naar een stukje literaire historie aan het begin van de Eerste Wereldoorlog in Tilburg!
Als reactie op de vorige bijdrage over de ansichtkaart van sergeant Chris, schreef mij iemand uit Berkel-Enschot het volgende: "Interessant verhaal van de sergeant in burgerkleren die maar liefst ƒ 1,75 per dag kreeg. Een hoop geld voor die tijd. Ik kreeg in 1955 als dienstplichtig sergeant maar ƒ 1,50 per dag als ik me goed herinner. En dat was heel wat minder waard dan ƒ 1,50 in 1914". Zou sergeant Chris, met het genoemde bedrag op zijn ansichtkaart, hebben opgeschept om thuis meer indruk te willen maken?
Wat gebeurde op 16 oktober 1914, de dag waarop waarde F.Jaarsma geen tijd voor briefschrijven had, aan het front in ‘Flanders Fields'? De "Tilburgsche Courant" meldde dat: ".... nagenoeg geheel België zich in de macht der Duitsche troepen bevindt. Alleen in het uiterst zuidwesten bij Duinkerken en Yperen zelf, houden de verbondenen nog stand". De "Tilburgsche Courant" kon toen niet vermoeden dat Ieper de nog vier lange jaren van de Grote Oorlog stand zou houden, ten koste van vele soldatenlevens.
Afb. 1 Ansichtkaart voorzijde, Willem II straat, Tilburg
Afb. 2 Ansichtkaart achterzijde, met bericht aan vrienden in Friesland, poststempel 16 oktober in Tilburg.
