- Datering van de gebeurtenis: mei 1915
Een ansichtkaart van iemand uit het Nederlandse veldleger tijdens de mobilisatie van 1914-18 geeft een interessant tijdsbeeld. Onlangs kocht ik zo'n kaart op een boekenmarkt; de persoonlijk geschreven tekst trok mijn aandacht. De kaart is verstuurd op 1 mei 1915, afgestempeld in Tilburg een dag later en gericht aan de neef van de afzender uit Tilburg, in Amerika. Met het lezen van deze kaart maken wij een duik in het verleden. Op de kaart staat een foto van de "Heuvelstraat Westzijde". Een foto uit het begin van de vorige eeuw. De afzender was een soldaat die, tijdens de Eerste Wereldoorlog, wegens de mobilisatie in het veldleger diende. Zijn naam: TJ Visser. Lag zijn compagnie in Tilburg? Waar zou hij in de omgeving van Tilburg loopgraven hebben gemaakt? Hij schreef aan zijn neef, H. Fisher, in NJ (New Jersey) , Amerika:
"Waarde Neef. De couranten heb ik dezen week ontvangen. Wel bedankt daarvoor. Het is hier nog al bij het ouden. Bij jullie zullen de werkzaamheden nu wel weer in vollen gang zijn. Het is hier tegenwoordig prachtig weer. Alle dagen bijna even mooi. Ik denk dat ik het soldatenpakje voorloopig nog wel zal moeten dragen, daar het nog niet op vreden lijkt. Met Het lengen der dagen moeten wij er ook al weer vroeg uit tegenwoordig. 5 uur 's morgens. Meestal dienst van 7 tot 3 uur. Loopgraven maken en marschen. Later schrijf ik wel eens een brief. Hart. Gr. Uw Neef TJ Visser, 2de Comp. 1sten Bat. 5 Reg Inf. 4de Divisie Veldl. "
De Eerste Wereldoorlog was in 1915, toen TJ Visser in Tilburg de kaart schreef, ruim een half jaar aan de gang. Duitse troepen lagen aan de Marne in Frankrijk. Bij Ieper in Vlaanderen hadden de legers zich voor de rest van de oorlog ingegraven. Het veroverde terrein wisselde tussen Duitse en Geallieerde legers in de drie volgende jaren met slechts honderden meters onder bloedige aanvallen en met het verlies van vele jonge levens. De afzender van de ansichtkaart had in 1915 gelijk:"....daar het nog niet op vreden lijkt....". Aan onze Nederlandse grenzen hielp TJ Visser voorloopig én in zijn soldatenpakje, met vele andere soldaten de neutraliteit van het land te waarborgen. Ook voor Tilburg zou de Grote Oorlog nog merkbaar worden; dreigende voedseltekorten en, dientengevolge, distributiemaatregelen lagen in het verschiet.
Vanaf april 1917 vochten Amerikaanse soldaten aan het front in Frankrijk. Zou Waarde Neef H. Fisher uit New Jersey toen al zijn genaturaliseerd? Zijn familienaam Visser is al veramerikaanst. Zou hij zich hebben aangemeld en naar het Europese front zijn ingescheept? Lijkt mij niet waarschijnlijk omdat hij, volgens zijn neefsoldaat Visser uit Tilburg, het in Amerika waarschijnlijk te druk had; " ..de werkzaamheden nu wel weer in vollen gang zullen zijn ..".
Afb. 1. foto van de Heuvelstraat Westzijde. Hoek Markt. (zie ook RegArchTilb.) foto 001171.
Afb. 2. De adressering met postzegel en de geschreven tekst uit 1915 zoals boven weergegeven van de prentbriefkaar.
