Stadsmuseum Tilburg
De 90-jarige moeder van Sylvia Croes uit Tilburg is geen prater. Dat is ze nooit geweest. Terwijl dat volgens Sylvia veel stil leed in de familie had kunnen voorkomen. “Mijn ouders hebben het niet makkelijk gehad”, vertelt ze. Allebei waren ze getraumatiseerd door de oorlog in Indonesië en allebei praatten ze daar nauwelijks over. En daar waar haar vader zijn leed ontvluchtte door samen met zijn broers in 1958 de succesvolle Indo-Rockband The Rhythm Brothers op te zetten en begin jaren 60 de wereld over te reizen, bleef Sylvia’s moeder in hun huis aan de Tilburgse Wandelboslaan achter met vier jonge kinderen. “Mijn vader kwam eens in het half jaar thuis. Ja, dat heb ik natuurlijk als minder leuk ervaren”, zegt Sylvia.
Wat ook niet hielp, was dat Sylvia’s moeder serieus last kreeg van angstaanvallen. “Mijn moeder was eigenlijk een bang vogeltje. Ze had overal angst voor.” Wat Sylvia toen als kind nog niet wist, maar nu inmiddels wel, was dat de oorlogservaringen ook haar moeder nog steeds parten speelden. “Toen wisten we niet beter”, zegt Sylvia. “Pas achteraf ga je denken: waar kwam dat allemaal vandaan?”
Sylvia probeert tot op de dag van vandaag haar moeder aan de praat te krijgen over die tijd. Maar het lijkt vaak vergeefse moeite. “Mijn moeder woont hier in Tilburg in een verzorgingshuis waar ze wekelijks een Koempoelan organiseren. Daar ontmoeten Indische bewoners elkaar dan, eten en koken ze en kunnen ze kletsen over vroeger. Wij dachten als kinderen: dat vindt ze wel leuk. Kan ze ook herinneringen ophalen aan vroeger. Maar ze vond het helemaal niks.”
Toch gaat Sylvia niet bij de pakken neerzitten. Want ze weet uit eigen ervaring hoe belangrijk het is om je angsten een stem te geven. “Ik ben wel een dochter van mij moeder, met al haar angsten. En ik wil met mijn kinderen praten waarom ik in elkaar zit, zoals ik nu ben. Dat het ergens vandaan komt. Dat je een verleden hebt en dat dat maakt wie je bent.”
En dus praat ze met haar dochter over de angsten die ze beiden in hun leven tegenkomen. En blijft ze proberen met haar moeder het verleden tot leven te brengen. Soms gaat dat niet met woorden, maar wel met muziek. “Als ze muziek uit die tijd hoort, ja, dan is ze er weer helemaal, dan leeft ze helemaal op. Daar worden we allebei blij van.”
Tekst: Mark Mol
Foto: Maria van der Heyden
Het onafhankelijke onderzoek naar het koloniale verleden van Tilburg wordt mede mogelijk gemaakt door inwoners van de gemeente Tilburg, het Stadsmuseum Tilburg, het Regionaal Archief Tilburg en de gemeente Tilburg. Het doel van het onderzoek is om Tilburgers meer kennis te geven over de rol die Tilburg speelde in het koloniale verleden. Tilburg is een inclusieve gemeente en daar zijn we trots op. De gevolgen van het koloniaal verleden zijn tot op de dag van vandaag voelbaar en zichtbaar. Meer kennis over elkaars verleden brengt ons samen. Zo maken we de gevolgen van onze geschiedenis voor ons heden bespreekbaar. Sylvia Kroes was een van de geïnterviewden bij het onderzoek naar het (post)koloniale verleden van Tilburg in 2023.