Erfgoed Tilburg
Onder de titel ‘De Laatste Getuigen’ organiseerde het Peerke Donders Paviljoen dit drieluik om aandacht te besteden aan de bevrijding van Tilburg. Het gehele project stoelde op de getuigenverhalen van de dertien Tilburgers.
De foto met de burgemeester werd gemaakt op 26 oktober 2019, één dag voor de officiële datum waarop Tilburg herdacht dat het op 27 oktober 1944 werd bevrijd. Op de vooravond van die historische dag werd het boek gepresenteerd, ging de documentaire in première en werd de tentoonstelling geopend. Dat de Stichting Petrus Donders Tilburg op de bevrijding in zou haken lag voor de hand: 27 oktober is ook de geboortedag van Peerke Donders.
Peerke Donders en het einde van de Tweede Wereldoorlog in onze stad zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Die laatste periode in oktober 1944 ging gepaard met veel oorlogsgeweld. Veel Tilburgers baden tot Maria en Peerke Donders voor een spoedig einde en een goede afloop. Dat Tilburg redelijk ongeschonden de vrijheid herkreeg werd mede op het conto van Peerke Donders geschreven. Dat hij de bekendste Tilburger is, is mede aan deze relatie met de bevrijding te danken.
Een eigen aanpak
Het is een open deur als je stelt dat over de Tweede Wereldoorlog duizenden boeken zijn geschreven. Er zijn nog veel meer activiteiten ontplooid, niet in de laatste plaats tijdens de herdenking van 75 jaar vrijheid. Om een paar Tilburgse voorbeelden te geven: het Oranje Comité organiseerde op 27 oktober een indrukwekkende parade met originele (en dus antieke!) militaire voertuigen in het centrum van de stad. Eind november 2019 verscheen een boek over Tilburgse vrouwen in het verzet.
Dit alles overziend besloot het Peerke Donders Paviljoen tot een geheel eigen aanpak. De organisatoren realiseerden zich dat het aantal Tilburgers dat nog uit eigen ervaring over de bevrijding van Tilburg kan vertellen snel slinkt. Terwijl dergelijke ooggetuigen op een unieke manier kunnen verhalen over de bevrijding. Daarom werden dertien hoogbejaarde Tilburgers gevraagd hun verhaal te delen met de Tilburgers nu en in de toekomst. Dit leverde werkelijk zeer ontroerende, onthutsende en altijd zeer persoonlijke verhalen op.
Veel nieuwe foto’s
De diepgravende interviews werden vastgelegd in een boek. Opvallend aan dit boek zijn de nooit eerder gepubliceerde historische foto’s. Ze kwamen tijdens het project tevoorschijn, onder meer uit fotoalbums van Duitse bezetters. Paul Spapens nam de interviews af, terzijde gestaan door Caroline Evers. Zij bediende ook de camera waardoor de verhalen op beeld zijn vastgelegd. Dit materiaal is door Stijn van de Loo omgewerkt tot een documentaire.
De tentoonstelling, die de herinneringen van de dertien Laatste Getuigen als leidraad heeft, is ontwikkeld door Esther Becx. Door een oproep in de lokale kranten kwamen daarnaast objecten binnen van ruim dertig Tilburgers. De variatie was groot: granaathulzen, een knijpkat, een illegale radio, een bomscherf en een minutieus bijgehouden knipselkrant. De bijzondere verhalen bij deze voorwerpen werden vastgelegd in een apart zaaltekstenboekje.
Zoals gebruikelijk met alle tentoonstellingen in het Peerke Donders Paviljoen werden ook ter gelegenheid van ‘De Laatste Getuigen’ sprekers uitgenodigd. Zowel voor de lezingen als voor de expositie, het boek en de documentaire bestond veel belangstelling. 75 jaar na dato kan worden vastgesteld dat de oorlog en de bevrijding nog steeds grote onderwerpen zijn.
Tekst: Esther Becx / redactie: Berny van de Donk
Dit project werd mede mogelijk gemaakt door een erfgoedsubsidie van de gemeente Tilburg. Doel van deze subsidie is om de inwoners van Tilburg, Berkel-Enschot en Udenhout trots te laten zijn op hun stad en dorp en hen te stimuleren toekomst te geven aan het gezamenlijke verleden.
