Henk van Mierlo
Eerder schreef ik al dat de inkwartiering tijdens de eerste wereldoorlog ook zijn schaduwzijden had.
Voor sommigen moest het dus een opluchting zijn het volgende bericht te kunnen lezen in de Tilburgsche Courant van donderdag 24 september 1914 onder de kop STADSNIEUWS.
DE LANDWEERMANNEN.
De Nieuwe Haarlemsche Courant verneemt uit goede bron, dat er kans bestaat, dat onze landweer zij dan ook voorloopig èn met de boodschap dat ze elken dag gereed moeten zijn voor wederopkomst, eerlang huis toe zal gezonden worden.
De kans is er.
Of het door zal gaan, zegt het blad, zal natuurlijk van, de omstandigheden afhangen.
En daarom valt er niets zeker te zeggen. Maar wij weten ook dat de militaire autoriteiten, die den last voor vele huishoudens goed beseffen, zeker geen dag langer de oudere landweerplichtigen zullen houden dan noodig is.
Laten we hopen, dat spoedig de toestand zoo wordt, dat het naar huis zenden der landweermannen zonder gevaar gebeuren kan!
Hoewel het geen vetpot zal zijn geweest, was er wel een vergoeding voor degenen die de militairen (vaak officieren en hun oppassers) onderdak verleenden. Regelmatig zie je deze advertentie in de krant terug.
Deze is uit de Nieuwe Tilburgsche Courant van vrijdag 25 september 1914
Inkwartiering.
uitbetaling der vergoeding voor inkwartiering.
De Burgemeester der gemeente Tilburg, brengt ter kennis, dat de uitbetaling der vergoeding inkwartiering zal plaats hebben ten kantore van den Gemeenteontvanger,kamer nr. 23, van 9—12 en van 3—5 uur, op
Zaterdag 26 September
Tilburg, 25 Sept. 1914.
De Burgemeester voornoemd,
RAÜPP.
Ondertussen komt de opvang van de Belgische “uitgewekenen” goed op gang. Er worden in de krant artikelen geplaatst voor de Belgen waarin zij contactadressen kunnen vinden voor hulp en wat er voor hun geestelijke bijstand wordt ondernomen in de diverse Tilburgse kerken.
Mededeelingen aan de Belgische uitgewekenen.
Tilburg 24 Sept. '14
De ZeerEerw. heer F. van den Heuvel is van zijne reis gisteren, Woensdag, teruggekomen na dus een heele week in België te zijn geweest.
Om hem verslag zijner reis te hooren doen werden de Belgische uitgewekenen verzocht te komen heden Vrijdagmorgen elf uur in de zaal der Militairenvereeniging, welke is in de Capucijnenstraat, hoek Paterstraat.
Adressen voor Belgische uitgewekenen zijn:
Voor inwisselen van Belgisch geld in Nederlandsen: Fr. Verbunt, Langestraat 13, Jos. Brouwers Spoorlaan 148.
Voor andere zaken en inlichtingen: A. van Rijen, Korvelscheweg 42,Theod. van Enschot, Telefoonstraat 12, Eerw. heer Van den Heuvel, Bredasche weg 128 Eerw. heer. Lambert Poell, Capucijnenstraat 27.
Een dezer heeren zal op de werkdagen om elf uur zitting houden in een der zalen van den R. K. Gildenbond, Tuinstraat 88 voor het geven van inlichtingen.
Consul voor België in 's Bosch is J. Dony, Stationsplein, te spreken van 9-12 en van 2-8, in Breda C. van Pelt-Beunen.
De beheerder van het Belgische uitgewekenenkamp te Oldenbroek ds. Dr. Hendrik Muller.
Van de Centraal-commissie, door de Nederlandsche Ministers van Binnenlandsche zaken en van Oorlog ingesteld ter behartiging der belangen der Belgische uitgeweken is secretaris J. J. A. Knoote, Lange Voorhout 45 te 's Gravenhage.
In de parochiekerken van Tilburg is elken dag Lof met Rozenhoedje en Litanie van Allerheiligen om den Vrede en wel om zes uur in de kerken ’t Heike, van den Heikant, van den Heuvel van St. Anna en Broekhoven; om zeven uur in 't Goirke, op Korvel, in den Noordhoek, in de Hasselt en in de Paterskerk van de Gasthuisstraat; om half acht in den Besterd en in de Hoefstraat,
Zondag a.s. te half zes namiddag, in de St. Annakerk Capucijnenstraat, Lof met sermoon, bijzonderlijk voor de Belgische uitwijkelingen.
En in dezelfde krant:
Belgische uitwijkelingen in Tilburg.
In de R. K. Militairenvereeniging was dezen morgen een bijeenkomst van de Belgische uitwijkelingen, die in Tilburg vertoeven. Zij waren geroepen om het verslag te hooren, dat dé Eerw. Heer Ed. van den Heuvel van de abdij van Bornhem gaf van zijn reis langs Antwerpen, Mechelen, Gent en St. Nicolaas. In Antwerpen was de stemming kalm en zaken en zelfs cinema's waren geopend.
In Mechelen was de Schipstraat geheel vernield.
De St. Rombout heeft veel geleden, maar 't klokkenspel speelt nog elk kwartier. Maar nu de forten van Wavre en van Catelijne aan 't werken gaan, zullen de inwoners weer moeten vluchten, voor zoover zij reeds zouden teruggegaan zijn. Bij 't bombardement door de Duitschers kregen de menschen maar een kwartier tijd om te pakken en te vluchten. In Gent is alles rustig, dat is wel de beste stad van België op 't oogen blik; dat komt door het akkoord, dat Burgemeester Braun met de Duitschers gemaakt heeft.
St. Nicolaas heeft een heel leger van de geallieerden, wel 10.000 man: de Duitschers willen volstrekt St. Nicolaas hebben om daar vanuit naar Antwerpen op te rukken.
De Eerw. Heer v d. Heuvel gaf dan gelegenheid de brieven te halen, die hij mede had gebracht. Daarna gaf hij bericht over de personen, over wie men hem gevraagd had inlichtingen in te winnen.
Verschillende personen gaven zich op, toen gemeld werd, dat er aangeboden was vrouwenonderkleeding te verstrekken. Er werd van alles gevraagd.
Behalve, de Heeren Fr. Verbunt en Jos Brouwers. die Fransch geld inwisselden, zijn de Heeren v. Enschot, Telefoonstraat 12, Van Bijen, Korvelsche weg 42, de Eerw. Heer v. d. Heuvel, Bredasche weg 126 en Kapelaan Poell, Capucijnenstraat, bereid in deze bemiddeling te verstrekken.
Op 28 september stond er in de Nieuwe Tilburgsche Courant een verslag van het Lof en de gehouden sermoen (preek) in de St. Annakerk.
“Vanaf de preekstoel was de kerk geheel gevuld.” Na een Rozenhoedje, een bezielende preek en de zegen met het Allerheiligste verspreidden de aanwezigen zich over de stad.
“De goede gedachte, van de Belgische vluchtelingen in de Kerk samen te brengen, zal in de komende Zondagen worden uitgewerkt zoolang het nuttig blijkt “.
Ten slotte werd er ook nog opgeroepen om kleding af te staan aan de Belgen:
“Diegenen, die de arme Belgische uitwijkelingen helpen willen met onder of bovenkleeding, zoowel voor mannen als vrouwen en kinderen, gelieven daarvan kennis te geven aan den Eerw. Pater van den Heuvel, Bredasche weg, 126.”
Henk van Mierlo
Nuenen
Afbeeldingen uit Beeldonline van het Regionaal Archief Tilburg
