Henk van Mierlo
Misschien moet ik voor de jongere lezers nog uitleggen wat sintels zijn, de ouderen onder ons zullen ze wel kennen, Ik omdat ik er soms een in mijn schoenen kreeg als ik weer eens een gat in mijn zolen had. De sintels zijn de groffe stukjes uit de asla van de kolengestookte kachels zoals de haard, de platte buis en het fornuis, dat in de keuken stond er waar moeder naast koken ook heerlijke dingen in kon bakken. Maar we dwalen af.
In mijn zoektocht naar spelletjes van vroeger – en dan heb ik het over het eind van de veertiger jaren van de vorige eeuw -kwam ik het mèske (mesje)steken* tegen. Dat werd vroeger bij ons achter in een poortje gedaan door de wat oudere jeugd, hangjongeren zouden die tegenwoordig noemen. De verharding in zo’n poortje bestond vaak uit sintels die door de bewoners werden gebruikt om de modderkuilen te dichten.
Meestal gebeurde dat na de hoogmis op zondag. Dan werd er een illegale versie van dit spel gespeeld namelijk met geld, stuivers en centen. Ik mocht -al had ik wel een zakmes- van onze Pa niet meedoen, misschien ook wel omdat ik geen zakgeld kreeg.
Ik vroeg aan een paar vroegere leeftijdgenoten uit onze buurt Theresia in Tilburg of ze het spel van vroeger kenden. Tjeu Cleutjens woonde vroeger op het Schaepmannplein en wist het volgende te vertellen:
“Hoi Henk, Ik ken het mèske steken wel maar heb het ook nooit gedaan. Bij ons achter in de poort waarvan de ingang was op de scheiding van het Schaepmannplein en de Dr. Mollerstraat werd zondags, meestal 's morgens gebokst en boksles gegeven. Dat waren uiteraard allemaal iets oudere jongens en ik kan ook geen namen meer herinneren. Ik vond dat wel heel bijzonder natuurlijk en spannend.
Ik moet daar altijd aan denken als ik het liedje hoor: Achter in de sintelpad van die Tilburger die naar Canada(Amerika) is geëmigreerd. De zanger is Tony Ansems, je kent hem toch wel van CUBRA? Zo,n mooie herkenbare Tilburgse liedjes. Het liedje Pieter Postplein is voor mij helemaal geweldig. Zo herkenbaar weer. Ik heb San van Dongen en zijn vrouw nog heel goed gekend. Moest daar breiwerk van ons moeder afleveren.”
Kijk en nu roept Tjeu ook weer de nodige herinneringen op over de sintels en de poortjes waarin we stiekem stonden te vrijen, net zoals Tony Ansems in dat liedje;
“Ik heb het mèske (meisje) van de buren gevuuld,mekaar es lekker gevat, we môkten onze onschuld weg, aachter in d’n sintelpad.”
Er -ik heb het al eens eerder verteld- kwam een vrouw langs lopen toen ik in het poortje mijn meisje innig stond te zoenen. Ze zei “ Vrèt ze mar op, strak hèdde spèèt dèggut nie gedaon hèd”.
Het hele liedje van Tony Ansems is te horen via onderstaande link.
http://www.cubra.nl/muziek/TonyAnsems/TonyAnsemsAachterInDeSintelpad.htm
Ongeveer veertig jaar geleden emigreerden Tony Ansems en zijn echtgenote vanuit Tilburg naar de Verenigde Staten. Ze vestigden zich in de staat Wisconsin, in het stadje Neenah. Daar bouwden ze aan hun Amerikaanse toekomst maar hun muzikale Tilburgse achtergrond bleef ook een rol spelen in hun leven. In 2008 maakte Tony met zijn muzikale familieleden, vrienden en bekenden een CD waarop hij zijn teksten zingt in het Tilburgs dialect op de melodieën van vooral country-hits.
Op www.cubra.nl kunt u meer vinden over deze zanger die zijn Tilburgs nog prima meester is.
Mocht u zelf ook van die leuke herinneringen aan de speeltjes van vroeger, de poortjes en de sintels hebben: aarzel niet ter reageren op dit verhaal.
Henk van Mierlo
Nuenen.
*Mèske steken of Landjepik is de mesvariant van land veroreren, daarbij wordt in het wordt een cirkel in het (harde) zand getekend. Vervolgens worden vanuit het middelpunt lijnen getrokken die de cirkel verdelen in evenveel stukken als er deelnemers zijn; deze stukken zijn van gelijke grootte. Deelnemers werpen hun mes een voor een in een vlak van de tegenstander. Een lijn wordt getrokken door de snijlijn van het mes, en het zo gewonnen gebied wordt bij het eigen vlak gevoegd.Het doel van het spel is een zo groot mogelijk gebied te veroveren. Wie aan het einde van het spel - dat kan op elk moment zijn - een zo groot mogelijk gebied heeft is winnaar. Het is niet altijd duidelijk te zien wat het grootste deel is en wie dan de winnaar is.
Foto's: Beeldonline en Cubra.n
