Frans Kense
Op 2 augustus 1914 was het Duitse leger in België binnengevallen. Op korte termijn moest het Nederlandse leger langs de grens met België worden geconcentreerd. Op dinsdag 11 augustus kwamen hier de nodige hoge militairen om de komst van de manschappen hier voor te bereiden. Een groot deel van de 4e divisie van het leger werd vervolgens in Brabant gelegerd, met in en rond Tilburg ruim twintigduizend militairen.
De Spyker auto H-4865 van koningin Wilhelmina op de Heuvel, afb. 1
Spyker was een fabriek in Amsterdam met een bijzondere band met het koningshuis door de levering in 1898 van de nog bestaande Gouden Koets. Onder de naam Trompenburg bouwde men vanaf 1903 kwalitatief hoogwaardige auto’s die zelfs in Londen als taxi werden gebruikt.
Koningin Wilhelmina kocht aan aantal Spyker auto's, waarvan de derde met het kenteken H-4865. Als zij gebruik maakte van haar auto werd deze aan de linker-voorzijde voorzien van haar koninklijke standaard, een vaandel. Pas recent is opgemerkt dat op bijgaande Tilburgse foto de Spyker niet alleen was voorzien van een officiële standaard als gebruikelijk op de koninklijke voertuigen maar met enige moeite ook het kenteken H-4865 is te onderscheiden. Dit zou dus een auto van koningin Wilhelmina zijn! Alleen, de standaard van koningin Wilhelmina bestaat uit een oranje vlak voorzien van een blauw kruis, terwijl op de foto de standaard een donker (blauw) vlak heeft met een licht (oranje) kruis. Een standaard in deze vorm werd gebruikt op de auto’s van prins Hendrik (afb. 2).
Vanaf juli/augustus 1914 had het leger honderden voertuigen nodig voor de bevoorrading van het leger in de grensstreken. Van de meeste van deze particuliere, gevorderde auto’s werd de carrosserie verwijderd en kwam er een houten laadbak aan de achterzijde voor in de plaats. In Tilburg kwamen dagelijks dit soort bakwagens het brood halen bij bakkerij van Martinus Paijmans (1864-1937) aan de Paleisstraat, afb. 3. We kunnen dus aannemen dat koningin Wilhelmina het goede voorbeeld aan de autobezitters heeft gegeven door haar eigen Spyker H-4865 aan het leger af te staan.
De gelukkige Spyker-gebruiker in Tilburg was de generaal-majoor P.W. Weber, commandant van de 4e divisie. Zoals op de foto te zien was hij toen op bezoek in hotel De Gouden Zwaan op de Heuvel.
Dat hij deze koninklijke auto heeft mogen lenen heeft hij ongetwijfeld mede te danken gehad aan zijn functie als ‘adjudant in buitengewone dienst’ van koningin Wilhelmina. Omdat de auto toen niet gebruikt werd door Wilhelmina maar desondanks toch een koninklijke auto bleef, is de veronderstelling dat er daarom maar de standaard van prins Hendrik op is geplaatst.
Bezoek van koningin Wilhelmina aan Tilburg tijdens W.O.-I
Niet alleen haar auto kwam naar Tilburg maar koningin Wilhelmina kwam ook zelf op bezoek in Tilburg. Zij kwam een aantal dagen naar Brabant ter inspectie van het leger in november 1916. Op donderdag 23 november bezocht zij in Tilburg een aantal instellingen waar men de soldaten zinvol bezig hield met verschillende soorten lesprogramma’s. Met name gericht op de basisvaardigheden van lezen, schrijven en rekenen. Daarvoor kwam Wilhelmina op bezoek in de Antoniusstraat bij de fraters op de St-Dionysiusschool, naar het Gildehuis in de Tuinstraat, naar de Wilhelminaschool in de Molenstraat en het R.K. Patronaat in de Boomstraat.
Dat de foto van haar auto niet genomen is tijdens haar bezoek in 1916 blijkt ook uit de vermelding op de achterzijde van de foto: 11-8-1914.
Met dank aan:
Ken van der Loo – Udenhout
Frans Vrijaldenhoven – Den Haag
