Mieke-Nelie van der Heijden
- Datering van de gebeurtenis: 1910 - 2010
Wanneer verscheen de eerste fiets in Tilburg ? Ik weet het niet, maar hij of zij zal een echte bezienswaardigheid zijn geweest. In die tijd heette dat voertuig een 'rijwiel' en tot 1966 was dat voor de wet (de Politie !) ook de officiële benaming.
In 1865 ontstond in Frankrijk een 'toestel', dat op onze huidige fiets leek.
Het had een ijzeren frame en ijzeren wielen. Aan het wiel zaten de trappers vast. Sindsdien heeft de fiets grote ontwikkelingen doorgemaakt. Naar de TIlburgse textielfabrieken reden de werknemers (wevers, spinners, duvelaars, ververs, schrobbelaars etc) vaak op de fiets naar de fabriek. (Hun baas had waarschijnlijk al een auto met chauffeur). Soms moesten ze over de speciale stalen spoorbruggen voor fietsers en wandelaars, die aanlegd waren over het spoor (nog niet verhoogd, zoals omstreeks 1980 of 1990), bij de Gasthuisstraat en de Heuvel. Lange tijd stonden ze samen te wachten,
als het spoor 'dicht' was, voor de trein die richting 's Hertogenbosch danwel Breda ging.
Lang geleden leerden kinderen in Tilburg vaak fietsen van vader of moeder met een stok achter aan de fiets vastgemaakt. Later kwamen de zijwieltjes, al je zag af en toe nog wel de 'stok'.
De regels en wetten voor het fietsen zijn eigenlijk altijd beperkt geweest tot de verlichting, voor en achter en het spatbord. Pas sinds 1987 werd reflectie aan voor- en achterwiel en de trappers verplicht. De eis dat het achterspatbord 30 centimeter wit geschilderd moest zijn is op een bepaald moment verdwenen. Ik weet niet wanneer dat precies was. Ik weet nog wel dat mijn vader regelmatig - meestal in de schoolvakantie, de grote vakantie - de spatborden ging schilderen. Dan mochten we helpen ... Dat was in de jaren 50 en 60 van de 20ste eeuw !
Tegenwoordig is de fiets zo ingeburgerd, dat veel mensen er twee of drie hebben. De stadsfiets naast de sportfiets en/of wielrenfiets. Was een slot vroeger niet echt verplicht, tegenwoordig kun je niet zonder. Bij mij zijn de afgelopen vijftien jaar acht fietsen gestolen in Tilburg. Fiets op slot en aan de ketting is tegenwoordig dan ook bittere noodzaak.
Een rondje in 2010 leverde de foto's 4 t/m 8 op, verspreid over heel Tilburg. Foto 7 laat zien wat er van de fiets kan overblijven.
Foto's 1 t/m 3 : RAT
Foto's 4 t/m 8 : Mieke-Nelie vd Heijden
Foto 1: Telefoonstraat 1945: jongetje met versierde fiets vanwege de Bevrijdingsfeesten in de zomer van 1945.
Foto 2: Zomerstraat 1923: meneer P. van der Aa met zijn rijwiel gefotografeerd; hij was horlogemaker op de Korvelseweg (nr. 102).
Foto 3: Emmastraat 1923: knecht van de firma Hijbregts-Ooms op de foto met bouwvakkers en aannemer bij de verbouwing van Emmastraat nr. 14.
