Henk van Mierlo
- Datering van de gebeurtenis: 18 maart 1945
Hare Majesteit de Koningin in Tilburg.
Op 23 maart 1945 verschijnt een extra editie van het nieuwsblad van het Zuiden over het bezoek van koningin Wilhelmina aan bevrijd Nederland.(afb. 1) Zij heeft op dinsdag 13 maart om precies 12.29 uur de Nederlandse grens overschreden bij het kleine dorpje Eede in Zeeuws Vlaanderen.
Ik laat hier enkele passages volgen uit het verslag van dat bezoek in deze speciale editie
Op zondag 18 maart bracht hare Majesteit de koningin een bezoek aan Tilburg. Het was een niet officieel bezoek en het heeft dan ook in alle eenvoud plaatsgehad.
De koningin was naar het bevrijde deel van Nederland gekomen om zich persoonlijk op de hoogte te stellen van de toestand en om met haar volk te spreken.
Er mocht aan het bezoek van de koningin geen bekendheid worden gegeven. Pas enkele uren voordat zij zou arriveren werd bekendgemaakt dat de koningin tussen vier en vijf uur de Tilburgse grens bij de Koningshoeven zou passeren.
De vlaggen werden uitgestoken en spoedig verspreidde zich het nieuws over de rest van de stad. Tegen een uur spoedde zich de duizenden naar de Markt om bij het raadhuis een plaatsje te bemachtigen. De verkenners en padvinders die inmiddels bijeen waren geroepen deden nuttig werk doen voor de afzetting te zorgen. Om half twee kwam de Politieharmonie met volle muziek de markt opmarcheren en stelde zich op bij de boter hal.
Even later is er weer wat afleiding voor het wachtende publiek, als om half twee de militairen uit hun wagens klimmen en de markt opmarcheren. Aanvankelijk heeft men maar matig belangstelling voor de militairen maar dan wordt er wat scherper naar de helmen en de distinctieven op de mouwen gekeken en door de menigte gaat de roep: Het zijn onze jongens! Het zijn de Stoottroepen!
Inderdaad het zijn onze jongens, die openlijk naar de wapens gegrepen hebben zodra ze de kans toe kregen, nadat de meesten van hen ze al geruime tijd in het geheim hadden gehanteerd.
Het zijn geen soldaten in parade-uniform met glimmende wapenrusting die zich thans op het plein " in orde van parade" opstellen. Een echt Nederlandse troep, net genoeg gedisciplineerd om niet wanordelijk en gelukkig niet goed genoeg om marionetten te lijken die soldaatje spelen.
Om precies kwart voor drie wordt uit de richting van de Zomerstraat een gejuich gehoord. Het bataljon Stoottroepen wordt in de houding gecommandeerd, de MP motoren en auto's zwenken het plein op, hare Majesteit de koningin is aangekomen.
Gejuich en hoera geroep. Begroeting door de burgemeester Mr. van de Mortel. De koningin stapt uit haar auto en betreedt de plaats waar haar grootvader koning Willem II zo vaak was. Het muziekcorps zet het Wilhelmus in. De militairen en autoriteiten staan de in de houding.
Na de begroeting wordt verwacht dat de koningin de erewacht zal inspecteren, maar de stoottroepen zijn hier geen erewacht, ze zijn door de koningin ontboden om dat ze zelf met de soldaten wil spreken.
Meer dan een uur begeeft ze zich tussen de mannen en vraagt naar hun ervaringen, waar ze vandaan komen ( veel van hen komen van boven de rivieren), ze spreekt met hen over hun thuis en vraagt naar hun werk tijdens de bezetting; immers de meeste komen uit de verzetsgroepen. (Afb. 2 t/m 6)
Pas daarna wendt ze zich tot de burgerlijke en militaire autoriteiten die zich terzijde van het bordes van het raadhuis hebben opgesteld. De koningin heeft voor ieder van hen een ogenblik. Vervolgens onderhield ze zich enige tijd met de familieleden van enige gesneuvelden en geëxecuteerden.
Dan steekt de koningin te voet over van het oude gemeentehuis naar het paleisraadhuis, waar de thee zal worden gebruikt.
In de hal van het paleisraadhuis krijgt hare Majesteit bloemen aangeboden door het zoontje van de in de oorlog gesneuvelde officier- vlieger Jan van Loon. Zij dankte de kleine jongen hartelijk en ook zijn moeder Mevr. van Loon - Kooijmans. Zij sprak ook nog met een vijftiental onderduikers.
Zodra de koningin het paleisraadhuis binnen was gegaan, begaf een grote massa volk zich naar het Koningsplein in de hoop dat de koningin op het bordes zou verschijnen. Na een verzoek daartoe door de burgemeester , stemt zij daarmee in. Het publiek blijft geduldig wachten en eindelijk om 10 over vijf verschijnt zijn op het bordes luidt toegejuicht door de menigte. De politie harmonie speelt het Wilhelmus en het publiek zingt uit volle borst mee en zingt er spontaan het Oranje Boven achteraan. Na afscheid te hebben genomen vertrekt hare Majesteit richting Moergestel en langs de straten staan duizenden mensen opgesteld die haar toejuichen. Bij de trappisten abdij staan alle paters en broeders voor de poort opgesteld. De koningin laat even halt houden om de hulde van de monniken in ontvangst te nemen.
Hiermee was historisch bezoek, dat door zijn eenvoud indrukwekkend was ten einde. Het was jammer dat door de geheimhouding niet duizenden meer van het bezoek hebben kunnen genieten.
In de krant van 24 maart 1945 wordt vermeld dat de koningin terug is in Londen en bezoek heeft dan 11 dagen geduurd van dinsdag 13 tot en met vrijdag 23 maart. In die tijd heeft de koningin het gehele bevrijde gebied doorzocht. Men komt tot de conclusie dat de band tussen Nederland en Oranje niet is verzwakt door een bijna vijfjarige gedwongen scheiding tussen vorstin en volk. De band is versterkt. En men besluit met de volgende zin:
"Moge de koningin en de Koninklijke familie spoedig in het vaderland terugkeren, opdat onder haar bezielende en wijze leiding de opbouw in alle elf provincies van het Koninkrijk met kracht worden ter hand genomen."
Een mooi stuk Tilburgse geschiedenis dat waard is weer eens onder de aandacht te komen bijna 65 jaar na dato.
Henk van Mierlo
Nuenen
Bronnen:
Nieuwsblad van het Zuiden 23 maart 1945.
De afbeeldingen zijn uit BeeldonLine van het RAT. Dank daarvoor
