Pruisische locomotieven door Tilburg

Duits Lijntje - een van de gebruikte locomotieven,

Tijdens een recent (meerdaags) verblijf in Gennep, samen met mijn vrouw, maakte ik daar bijgaande foto van een prachtige locomotief. Via de plaatselijke VVV kwam ik er achter dat dergelijke locomotieven (van Pruisische oorsprong) ook geregeld Tilburg moeten hebben aangedaan. Maar dan praat ik wel over honderd jaar of langer geleden. 

De locomotief in Gennep staat op een zorgvuldig bewaard klein stukje van het vroegere tracé van het zogenoemde ‘Duits Lijntje’, dat Duitsland (via Gennep) indertijd rechtstreeks verbond met Tilburg resp. verder westwaarts, richting Vlissingen; voor een oversteek naar Engeland. 

In Duitsland zelf noemden ze dit lijntje de ‘Boxteler Bahn’ omdat deze spoorlijn in Boxtel aansloot op het spoorwegnet van het ‘Staatsspoor’, de voorloper van de NS, de ‘Nederlandse Spoorwegen’. 

Behalve Duitse keizers, Russische tsaren, alsook leden van het Britse koningshuis, gebruikten ook veel ‘gewone, normale, hardwerkende Nederlanders’ (zoals die tegenwoordig veelvuldig door onze regering worden aangeduid) deze verbinding. Maar ook Tilburgers die in die tijd een dagje met de trein op bedevaart gingen naar Kevelaer. 

Duitse, Russische en Engelse adel waren via familiebanden met elkaar verbonden en maakten dus graag gebruik van deze verbinding. Met name tijdens de periode 1888-1914. 

Er gaat ook het verhaal rond dat Bismarck, onderweg uit Frankrijk via Antwerpen, Roosendaal resp. Tilburg richting Berlijn, zich boos maakte toen de trein onderweg onverwacht stopte om een boer uit te laten die vervolgens op z'n dooie gemak naar zijn huis wandelde. Maar (let wel) …. deze boer had indertijd grond verkocht voor de aanleg van het Duits Lijntje op voorwaarde dat de trein altijd bij zijn huis zou stoppen als hij er gebruik van wilde maken. 

We fietsten ook zelf een paar keer over het oude spoortracé van Gennep naar Hommersum in Duitsland en omgekeerd. Deels door de bossen, een prachtige ervaring! 

Het ‘Duits Lijntje’ kwam klaar in 1873 en is tot 1950 in gebruik geweest voor personenvervoer. Het heeft tevens zowel in de Eerste als in de Tweede Wereldoorlog dienst gedaan. 

Tijdens de Eerste Wereldoorlog diende het als verbinding voor werknemers binnen Nederland. Nederland was neutraal en kon geen internationale handel meer drijven. Ook zijn veel vluchtelingen via het Duits Lijntje Nederland binnengekomen. 

In de Tweede Wereldoorlog is het voor de Duitsers van dienst geweest. Eerst werd met een list de Maasbrug bij Gennep ingenomen. Vervolgens is een pantsertrein en een trein vol met infanteristen doorgestoomd naar Uden. Maar op de terugweg hebben de aanvankelijk totaal verraste Nederlandse soldaten de pantsertrein ter hoogte van Mill laten ontsporen. 

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog is het Duits Lijntje door de geallieerden gebruikt om de aanvoer naar en het binnenvallen van Duitsland mede vorm te geven.

 

Louis Sparidans