Een merkwaardige executie.
Op Dolle Dinsdag, 5 september 1944, vond er een executie plaats op het schoolplein van de meisjesschool aan de Poelstraat in Tilburg. Wie werd er door de Duitsers geëxecuteerd?? De Uitkijkdienst van de Luchtbeschermingsdienst Tilburg (LBD) was getuige van merkwaardige voorval.
De Luchtbeschermingsdienst Tilburg.
Al voor de Tweede Wereldoorlog werden in verschillende plaatsen in ons land luchtbeschermingsdiensten opgericht. Ook in Tilburg was een luchtbeschermingsdienst (LBD) actief. Deze LBD had o.m. tot taak de bevolking te waarschuwen tegen de komst van geallieerde vliegtuigen met mogelijk een luchtaanval. In een dergelijke situatie werd luchtalarm gegeven zodat de inwoners snel een veilig onderkomen konden zoeken. Mocht er een bombardement hebben plaats gevonden dan verleende de LBD de eerste hulp. De dienst had hiervoor diverse ploegen opgericht, zoals een EHBO en een Opruimingsploeg .
De grote spil in de organisatie van de LBD was wel de Uitkijkdienst, die de bevolking d.m.v. het luchtalarm waarschuwde tegen een op handen zijnde luchtaanval. Deze dienst had de beschikking over drie uitkijkposten in de stad nl. Toren van de Goirkese kerk (post Rood, de toren van de Korvelse kerk (post wit) en het dak van het paleis raadhuis (post blauw.) De posten rood – wit en blauw.... zou dat toeval zijn??
Deze uitkijkposten waren dag- en nacht bezet door twee personen en rapporteerden niet alleen elke beweging in de lucht, maar ook bijzonderheden in de stad. Zo signaleerden zij slecht verlichte panden, rookontwikkelingen, explosies, opvallende troepenbewegingen etc.
De wisseling van de dienst vond plaats om 05.30 uur – 13.30 uur en ’s avonds om 21.30 uur, het tijdstip waarop voor de LBD een nieuwe dag begint.
Alle drie posten stonden in verbinding met een centrale post, de Commandopost in de Willem II straat, waar deze berichten werden ontvangen.
Vervolgens werd de rapportage van de drie uitkijkposten door “een schrijver” van de Commandopost met een keurig handschrift in “het journaal” geschreven. Deze journalen zijn daarom een geweldige bron voor de oorlogsgeschiedenis van Tilburg.
De merkwaardige gebeurtenis op dinsdag 5 september 1944, Dolle Dinsdag, is daar een goed voorbeeld van. Voor de LBD begon 5 september op dinsdagavond om 21.30 uur!
Dolle dinsdag
In het rapportenboek (journaal) leze we dat om 02.23 uur majoor Boersma van de Gemeentepolitie Tilburg opbelde en op deze wijze afscheid wilde nemen van de LBD. De naderende Amerikanen noodzaakten hem om te verdwijnen. Hij dankte een ieder voor de prettige samenwerking.
09.15 uur PTT te Den Bosch deelde mede, dat er vanaf heden geen telefonische gesprekken van buiten de stad worden aangenomen, behalve die bestemd zijn voor de Duitse weermacht.
09.35 uur de school in de Trouwlaan wordt bewaakt ivm. aanwezigheid van munitie.
09.52 uur algemene waarschuwing om van de straat te blijven, toestand wordt kritiek geacht
10.30 uur patrouilles SS patrouilleren door de stad. Alles moet van de straat af.
11.00 uur de posten melden dat de gehele stad schoon is, de straten zijn leeg.
11.40 uur post Wit meldt dat kerk Korvel door de Duitsers wordt afgesloten en dat boven bezoek is te verwachten. Ijpelaar geadviseerd hun bevelen op te volgen en ons zo mogelijk te rapporteren of afmelden.
11.55 uur afzetting kerk Korvel geëindigd. 5 Duitsers met geweer in aanslag op de toren geweest. Identiteitspapieren nagezien en accoord bevonden. Na uitdeling sigaretten zijn de heren vertrokken.
12.25 uur post Wit deelt mede dat de manschappen van de pantserwagens, gestationeerd op het Korvelplein, zich gevechtsklaar maken en met hun materiaal (30 pantserswagens) oprukken in de richting Riel en Goirle.
Executie
Om 12.45 uur rapporteerde post wit (Korvelsekerk) een bijzonder voorval.
Door ons werd heden te 12.45 uur het volgende waargenomen op de speelplaats der meisjesschool aan de Poelstraat:
Daar stond opgesteld een vuurpeleton ter sterkte van ongeveer 25 man waarvan enkele twee salvoschoten losten in de richting der school, daarna werd het peleton een groet gebracht en de geweren gepresenteerd, waarna twee maal in de doodepas werd gemacheerd. Daarna wederom opgesteld met het front naar de school en werden twee salvo’s afgeschoten in de lucht. Wederom in bovengenoemde pas gemacheerd, de groet gebracht waarna inrukken.
Te 13.25 uur begaven drie militairen zich in de richting van de plaats waar is geschoten.
Verdere handelingen zijn niet meer door ons waargenomen.
(w.g. H.J. Ijpelaar)
Militaire executie
Waar is de eer Ijpelaar en zijn collega getuige van geweest??
Deze situatie doet ons sterk denken aan een (militaire) executie: dodenpas, vuurpeleton en het brengen van een groet wijzen sterk in deze richting. Het is best mogelijk dat de bezetter een gedeserteerde militair hebben gefusilleerd. De vraag is dan wel doe je dit op een schoolplein? Het terrein van de Willem II kazerne b.v., zou meer voor de hand zijn geweest, daar zijn immers wel meer mensen gefusilleerd.
Een andere vraag is, wie was deze militair? Het zou de Italiaanse militair Giovanne Carretto, geboren 25.11.1920, geweest kunnen zijn. Hij sneuvelde op 5.9.1944 in Tilburg als gevolg van een bombardement. In eerste instantie werd hij begraven als zijnde “onbekend” op de Algemene begraafplaats aan de Gilzerbaan. Op 23.7.1954 herbegraven op het Duits kerkhof te Ijsselsteijn.
De vraag is of de Duitsers de ware reden van overlijden hebben vermeld en dat het overlijden t.g.v. een bombardement een afleiding is geweest.
Wie het weet mag het zeggen.
Gerrit Kobes (2015)
Bron:
30. Archief van de Luchtbeschermingsdienst van de Gemeente Tilburg, 1936-1946.
inv.nrs. 99, 152 en 219.
