Joep Eijkens
Uit het familiealbum van Ed van den Berge
Familiegegevens
Pater Ed van den Berge werd in 1927 geboren in Slikkerveer, gemeente Ridderkerk, als tweede kind van Henk van den Berge en Mieke van Olffen. Vader werkte als technicus in de scheepsbouw. Het was vanwege een nieuwe baan dat het gezin in 1934 naar Amsterdam verhuisde waar Ed opgroeide en zijn religieuze roeping vond. Sinds 1963 woont en werkt hij in Tilburg.
Levensverhaal
Van de Jordaan naar de Trouwlaan
Bij de kapucijnen tref je heel wat mannen die een verre van gemiddelde levensweg hebben gevolgd. Ook in dat opzicht past pater Ed van den Berge helemaal bij deze orde die sinds 1882 in Tilburg een mooi klooster bezit aan de Korvelseweg. Hij zag het eerste levenslicht in een gezin waar ze 'niks' waren, ofwel niet gelovig, en werd op z'n 17de gedoopt in de Jordaan - de Amsterdamse wel te verstaan.
Van den Berge zat in 1943 nog op de mulo toen hij op zoek ging naar 'de diepe zin van het leven', zo vertelt hij summier. Het bracht hem in contact met de kapucijnen van de Tichelkerk in de Jordaan, in die tijd een kleurrijke volksbuurt. Ene pater Victor werd zijn leidsman. "Een klein jaar lang liep ik één keer per week helemaal van West naar de Tichel om bij hem de katechismusles te volgen. Ik moest wel lopen omdat er in die tijd geen trams meer reden. En fietsen was niet mogelijk omdat de Duitsers de fiets onder je achterste zouden wegtrekken, omdat die ingeleverd had moeten zijn!" Het was ook pater Victor die hem doopte, op Paaszaterdag 1944.
In die tijd werkte hij op een kantoor van een elektrotechnisch bedrijf dat gespecialiseerd was in panelen voor de scheepbouw. "Ik ben ooit nog bijna geëlektrocuteerd toen ik met mijn armen aan het zwaaien was tussen die panelen", vertelt hij lachend. "Elke dag was het helemaal te voet van West naar Centraal Station om daar 't IJ over te steken. Met een maandloon van 25 gulden versleet ik méér aan mijn schoenen dan wat ik thuis binnenbracht."
Op de vraag waarom hij destijds besloot om kapucijn te worden antwoordt hij - in het korte bestek van dit stukje - met de opmerking 'het leek me een mooi leven'. En mooi is inderdaad het leven geweest waar hij, inmiddels 86, met plezier op terug kan kijken.
Buurtmaatschappelijk
Om in sneltreinvaart een indruk te geven van zijn loopbaan: van 1958 tot 1963 werkte hij als moderator van de katholieke studentenkring van vijf hbo-instellingen in Enschede; in 1963 ging hij in Tilburg aan de slag als missieprocurator, combineerde dat vanaf 1969 met de functies van studentenpastor en docent levensbeschouwing aan de Hogere Technische School en ging als zodanig met vervroegd pensioen in 1990 om vervolgens een even enerverende als boeiende periode te beginnen als pastoor van de parochie Trouwlaan, tot 2001 toen hij met emeritaat ging.
Met deze droge opsomming is eigenlijk nog niet veel gezegd. Niets over al die huwelijken van oud-studenten die hij in de loop der jaren ingezegend heeft, de daaruit geboren kinderen die hij gedoopt heeft, niets over de ontwikkelingsprojecten die hij als missieprocurator opzette in onder meer Chili en Indonesië, niets over de intensieve manier waarmee hij zijn pastorale taken combineerde met buurtmaatschappelijk werk, en al evenmin over zijn initiërende en ondersteundende rol bij de verering van zijn ordegenoot Padre Pio in Brabant. Dat laatste zou je misschien niet meteen verwacht hebben bij deze kapucijn die in zijn leven vermoedelijk meer zeelucht ingeademd heeft dan wierook. Zeelucht? Jazeker - alleen al in de tijd dat hij als boordpredikant meevoer op de Holland Amerika Lijn. "Dat deed ik als vakantiewerk, ik was ervoor gevraagd."
Een schouder
Een deel van zijn leven is terug te vinden in de vele fotoalbums die hij bezit. Er zitten niet alleen foto's in van de ontelbare mensen die hij via zijn werk heeft leren kennen. Want Van den Berge heeft ook veel gereisd naar verre bestemmingen - als missieprocurator of privé, al of niet met zijn moeder - en nam dan steeds zijn camera mee. Hij maakte er tal van foto's die het niveau van vluchtige vakantiekiekjes ver overstijgen.
Heel mooi is bijvoorbeeld de foto van een Thais meisje dat de kaart siert waarmee hij in 1987 zijn vele vrienden en bekenden een gelukkig nieuwjaar wenste. Er staat een gedicht bij van Marinus van den Berg, getiteld 'JIJ', dat zo begint:
Jij kunt een schouder zijn
voor de mens in verdriet en verlorenheid.
Jij kunt een arm zijn
om een mens in de kou.
De nieuwjaarskaart draagt het adres Paterstraat 75b. Daar, op een steenworp van het kapucijnenklooster, heeft hij sinds 1974 een belangrijk deel van zijn leven doorgebracht. Het doet denken aan de eenlingen met een eigen plek die je in of bij kloosters soms tegen kunt komen. Maar het huis aan de Paterstraat is geen kluis. Verre van. Het pand is eigendom van de door Van den Berge zelf opgerichte Stichting Zorg Tilburgse Studenten. Vroeger, in de tijd dat hij studentenpastor was, konden er HTS-studenten terecht voor een goed gesprek of , in noodgevallen, een dak boven hun hoofd. Later maakten de studenten plaats voor parochianen of andere mensen die wel een stevige schouder of arm konden gebruiken. En nog altijd is pater Ed - in woord en daad - steun en toeverlaat van velen, al komt ook bij hemzelf de ouderdom met gebreken.
Omstandigheden
In 2011, in het meinummer van het kapucijnenblad Met Kap en Koord, portretteerde Piet van Asseldonk hem in een aardig artikel onder de titel 'Een kapucijn van de wereld'. Uiteraard komt daarin ook de periode ter sprake dat Ed van den Berge pastoor was van de parochie Trouwlaan. Hij vertelt over de armoede die hij aantrof in de Tilburgse volkswijk en over 'gedrag dat, zo gezegd, God niet graag ziet'. Toch was hij van de mensen gaan houden en hij voegde er een wijze uitspraak aan toe: 'Op de bodem van elke mens liggen eigenlijk alle ondeugden. Het hangt van de omstandigheden af of ze komen opborrrelen of niet'.
Anno 2013 kan hij nog altijd nagenieten van 'de saamhorigheid' die hij aantrof in de wijk.
