- Datering van de foto: Diverse dateringen
- Wie staan erop: Zie onderschriften.
Uit het album van de familie Van Draanen-van der Linden
Familiegegevens
Kees van Draanen zag op 11 juli 1931 het eerste levenslicht in Tilburg als zoon van Kees van Draanen en Anna Mutsaers. Vader werkte bij de N.V. Volt, moeder dreef thuis een kruidenierswinkeltje, op de hoek van de Atjehstraat en Bataviastraat. Zelf heeft Kees het grootste deel van zijn beroepsleven in de tandtechniek gewerkt. Hij weet nog als de dag van gisteren hoe hij op een mooie avond in 1957 zijn toekomstige vrouw Diny van der Linden leerde kennen. "Ik was destijds bevriend met Louis Dusée, een neef van die Louis Dusée die bij de Snip & Snap-show werkte. Op een gegeven moment nam hij me mee naar een dansavond van de Mater Amabilisschool in de Harmonie. Nou, er waren honderden meisjes toen ik daar binnen kwam maar toen zag ik haar en ik zeg tegen Louis: 'De kameraadschap is over, met dat meisje daar trouw ik'. En zo is het ook gegaan. Op 24 oktober 1959 zijn we getrouwd."
Diny van der Linden werd op 9 februari 1936 in de Tilburgse Noordstraat geboren als dochter van groentenboer Janus van der Linden en Cor van den Berg. Beide ouders kwamen uit Breda. Bij Janus thuis waren het fruit- en groenteboeren, bij Cor hadden ze een café-restaurant dat luisterde naar de naam 'Den Driesprong'.
Diny was 15 toen ze van de Huishoudschool kwam. "Ik ben eerst gaan werken bij mevrouw Knegtel-Steenberghe, dochter van minister Steenberghe. Haar man, Fons Knegtel, was eigenaar van de Ford-garage op de Heuvel. Na een jaar of drieëneenhalf ben ik typelessen gaan volgen en heb daarna een baan gekregen op het kantoor van breiwolfabriek 3 Suisses aan de Ringbaan Oost. De laatste 3 jaren heb ik daar zelfstandig de loonadministratie gedaan. Er werd toen nog op zaterdag gewerkt en dan werd er ook loon uitbetaald. Als dat samenviel met de laatste dag van de maand had ik er heel veel werk mee want 3 Suisses hadden ook breiwolwinkels in heel het land." Ze bewaart nog steeds een uiterst lovende brief bij haar afscheid in 1961. "Ik ben daar weggegaan omdat ik in verwachting was van ons eerste kind."
Kees en Diny van Draanen-van der Linden kregen vijf kinderen en zes kleinkinderen. "Vijf kleinzonen en een kleindochter, dat is ook de jongste", vult Diny aan. "Ze heet Linda. Haar moeder, Fatima,is een Marokkaanse."
Familieverhaal
'Deken Nabuurs jaagde me de biechtstoel uit'
Er zijn van die mensen die bij elke foto een verhaal hebben. Kees en Diny van Draanen-van der Linden horen absoluut bij die categorie. Ze mogen het dan wel eens onderling oneens zijn over het waarheidsgehalte, de verhalen zijn gebaseerd op echte herinneringen. En soms op herinneringen aan herinneringen - of op een mondelinge overlevering in de familie.
Neem het bidprentje met de fotografische beeltenis van Marietje Kessels, het dochtertje van de Tilburgse muziekinstrumentenfabrikant Mathieu Kessels dat in 1900 verkracht en vermoord werd in de kerk van de Noordhoek. Op zich al verrassend om dat prentje aan te treffen in het album van de familie Van Draanen-van der Linden. Al zullen ze niet de enigen in Tilburg zijn. Werd Marietje immers niet ooit bijna als een kleine martelares vereerd? En is een familiealbum niet de beste plaats om zo'n souvenir te bewaren?
Het prentje lijkt echter even een andere lading te krijgen als je Kees van Draanen hoort vertellen wat hij uit de mond van zijn eigen moeder vernomen heeft: "Mijn moeder was vier toen Marietje vermoord werd. Ze woonde toen in de Koestraat - op nummer 46 dacht ik, naast die seksshop - en Marietje kwam daar wel eens spelen. Achter hun huis lag een aardappelveld en daar is Marietje vermoord. Op 'ne kreugel tussen zakken aardappelen hebben ze haar naar de Noordhoekkerk gereden."
Prins Hendrik
Tegen de zin van zijn vrouw Diny voegt Kees er een verhaal aan toe waaraan ze evenmin geloof hecht, een familieverhaal dat minstens even fantastisch klinkt. Zijn moeder zou verwekt zijn door niemand minder dan... prins Hendrik, de echtgenoot van koningin Emma. En wel bij ene Josefina de Bont. "Prins Hendrik had trouwens ook contact met fabrikant Kessels."
Kees denkt zijn moeder te kunnen herkennen op misschien wel de oudste foto die hij bezit. Die foto zou rond 1904 gemaakt zijn tijdens een bedevaart naar de Martelaren van Gorcum in Den Briel. We zien een schip vol heren en over de loopplank lopen een vrouw en een meisje van een jaar of zeven, acht naar de oever. "Die vrouw is haar moeder, ze is kort daarop gestorven. Mijn moeder vertelde me dat ze niet naar de begrafenis mocht omdat haar moeder twee keer een vreemd kind had gehad... Ze is opgevangen in huize Maria Goretti aan het Wilhelminapark.".
Haarlokjes
De vermoedelijk oudste foto van Diny dateert van de Mobilisatieperiode 1914-18. Het is zo'n foto zoals er talloze gemaakt zijn in die tijd. De hele familie Van der Linden-Rijvers staat erop afgebeeld. Twaalf kinderen. Tweede van links, achter zijn vader, staat Diny's vader Janus. "Alleen de oudste was er niet bij, die was als soldaat gemobiliseerd", zegt Diny en wijst naar een bleek vierkantje op de tafel waarachter de familie gefotografeerd is. "Maar door zijn fotoportret was hij er toch een beetje bij."
Ze ziet meer bijzondere details en wijst onder meer naar de minieme haarlokjes onder de rand van de poffer van moeder Van der Linden. "Mijn vader heeft me wel eens verteld dat hij die lokjes met zijn eigen spuug vast plakte... Ze moesten in twee groepen naar de kerk. Als de eerste groep terugkwam, gaven ze hun kleding aan de anderen die dan naar de mis konden." De jonge vrouw in het midden, de oudste dochter, staat er een beetje als een tweede moeder bij. En zo heeft ze ook moeten werken, weet Diny. Met afschuw denkt ze terug aan de overbuurvrouw die haar ooit verteld had hoe die oudste dochter haar moeder vervloekte met de woorden: 'Zij schijt ze uit en ik mag ze verzorgen'- wat uiteraard op het grote kindertal sloeg. "Zelf heeft ze nooit een vrijer gehad, er ook geen gelegenheid voor gekregen", besluit Diny het trieste verhaal. "Ze heeft ook een eind aan haar leven gemaakt."
'De Spekvlieg'
Mooi is de foto die vermoedelijk begin jaren twintig gemaakt werd op het land achter de boerderij van de familie Van der Linden. Kennelijk in de zomer want men is bezig met de aardbeienoogst. Het zou nog een jaar of tien duren voordat Janus van der Linden voor zichzelf kon beginnen. In 1933 trouwde hij met kasteleinsdochter Cor van den Berg en begon een groentenwinkel aan het Wilhelminapark. "Maar", zegt Diny, "ze hebben er niet lang gezeten want de loop kwam er niet in. Ze zijn toen verhuisd naar de Noordstraat waar ik geboren ben maar daar liep het ook niet. Uiteindelijk kwamen ze terecht in de Lange Nieuwstraat, een pand met een pakhuis en een inrijpoort en daar zijn ze verder gegaan als grossierderij in groenten en fruit."
Van 1951 dateert een foto waarop het echtpaar Van der Linden bij een volgeladen vrachtauto aan het werk te zien is in de Emmastraat. "Kijk", zegt Diny, "Ons moeder draagt de beurtas en je kunt nog net het kopje van ome Willem zien die meehelpt bij het laden. Dit was bij de groentenhal van Karel Verharen. Ze bezorgden ook groenten in de Koningswei bij een familie die ze 'De Spekvlieg' noemden - omdat het daar zo vuil was, hé."
In 1955 hielden Janus en Cor van der Linden de groothandel voor gezien. Plannen voor een groentenzaak op het Rooseveltplein in Tilburg-Zuid leken even schipbreuk te lijden door problemen met de gemeente, herinnert Diny zich. "Maar toen die man van Bouw- en Woningtoezicht zei dat ze geen recht hadden op dat pand is m'n moeder naar pastoor Nabuurs gegaan en is het toch doorgegaan. Blijkbaar had die ook op het gebied van woningen iets in de pap te brokken." Lachend: "Deken Nabuurs heeft me ooit nog de biechtstoel uit gejaagd omdat ik tot twee keer toe halverwege de Oefening van Berouw bleef steken en een Weesgegroetje begon te bidden. 'Eruit!' riep ie."
"Och", verzucht Kees, "Het was een en al bangmakerij in die tijd."
Fotobijschriften
1 Deze foto werd vermoedelijk rond 1903/4 genomen tijdens de bedevaart naar de Martelaren van Gorcum in Den Brielle. Kees van Draanen herkent in het meisje op de loopplank zijn moeder, samen met haar moeder Josefina de Bont.
2 Het gezin Van der Linden-Rijvers voor hun boerderij aan de Teteringsedijk in Breda. Janus staat achter z'n vader. De foto dateert van de Eerste Wereldoorlog. Op tafel is een fotootje geplaatst van de oudste zoon die elders in het land gemobiliseerd was.
3 Leden van de familie Van der Linden tijdens de aardbeienoogst, begin jaren twintig. Tweede van rechts op de achterste rij Janus, Diny's vader.
4 De eerste groentenzaak van Diny's ouders zat aan het Wilhelminapark. In de deur staat Diny's moeder Cor (links) met haar halfzus Marie Verschuren. Foto 1933.
5 Diny's ouders dreven jarenlang een groothandel in groenten en fruit. Hier zijn ze aan het werk in de Emmastraat. Foto 1951.
6 Op de tweede rij links Janus van der Linden (met hoed) en zijn collega Aart Meesters tijdens een voetbalwedstrijd, wellicht op het Longa-terrein. Vermoedelijk jaren vijftig.
7 Voor een carnavalswedstrijd van zangvereniging 'Kunst en Vriendschap' in 1952 verkleedde Diny zich als Roodkapje. Als locatie noemt zij 'het café van De Haas aan de Bredaseweg'.
8 Kees van Draanen liet rond 1957 deze foto van zichzelf maken bij café Henebiens in de Zuidoosterstraat en gaf hem aan zijn verloofde Diny. "Nou", zegt die meer dan een halve eeuw later, "Ik had hem om een mooie foto gevraagd, krijg je zoiets!"
9 Janus en Cor van der Linden in hun groentenzaak aan het Rooseveltplein. De foto is genomen in 1968 toen Janus met pensioen ging. Zoon Antoon zette de zaak voort.
10 Diny met haar jongste kleinkind Linda. Foto 2012.
11 Kees en Diny van Draanen-van der Linden met een foto van hun kinderen en kleinkinderen, thuis in de wijk Het Zand. "In dit huis wonen we nou al sinds 1959." Foto februari 2013.