Louis Sparidans
- Datering van de gebeurtenis: Jaren vijftig
"Vrèt ze mar gerust op, vurdè ge d'r laoter spèèt van krèègt dagge't nie gedaon het" ...... Een Tilburgse uitspraak van een vrouw met levenservaring, uit de jaren vijftig. Ik heb 'm niet van mezelf maar hoorde 'm vorige week van Henk van Mierlo.
Het heeft betrekking op tongzoenen tijdens een zogenaamde stevige vrijpartij in die jaren, op een hoekje van de straat. Een heikel onderwerp, of toch niet?
"Verkering in de jaren vijftig", die titel had ik dit stukje ook mee kunnen geven. "Rooms leven" zou ook hebben gekund, ware het niet dat dit toentertijd ook de naam van een (zeer vrooms) weekblaadje in Tilburg was.
"Rooms vrijen" zou een alternatief hebben kunnen zijn. Niet dat ikzelf destijds zo'n ervaringsdeskundige was (veel te verlegen voor, enz.) maar ik had wel zeven broers en zusters "boven" mij.
Met wie vrijde gij? Oh, daar heb ik ook wel eens mee gevreeën en mijn bruur ôk. Een goei mèdje, maar wel een bietje stil. Dat zijn maar een paar voorbeelden van een conversatie onder jongens in die tijd. Het was nog de tijd dat vrijen over het algemeen niet veel méér voorstelde dan in het weekend samen gaan dansen, een kusje bij het afscheid en sparen voor een huwelijksuitzet.
Elk katholiek mèske of jongen in Tilburg kende van school uit het zesde en negende gebod uit zijn of haar hoofd (Gij zult geen onkuisheid doen en Gij zult geen onkuisheid begeren!), ofschoon pas later bleek dat niet alle christelijke religies dezelfde tien geboden (of in dit geval beter gezegd "verboden") hanteerden.
Met veel verder vrijen (dan een kusje) kwam je dus al gauw op het terrein van de (dood)zonden terecht en zoiets moeten biechten was op zich al gênant.
Er waren in die jaren ook nog geen voorbehoedsmiddelen (althans in het algemeen) verkrijgbaar. Dat was hooguit iets voor "onder de toonbank". Er was alleen een methode "van Ogino tot Knaus" bekend, maar de naam alleen al, weerhield de meeste mensen ervan om deze vorm van "geboortebeperking" uit te proberen.
Pas nadat Monseigneur Bekkers ("onze" pastoor van 't Heike) halverwege de jaren vijftig bisschop was geworden werden geleidelijkaan de opvattingen over sexualiteit wat luchtiger.
Louis Sparidans, Grave
De afbeelding hiernaast is een mooi olieverfschilderij van William-Adolphe Bouguereau uit 1890, voorstellende "de eerste kus". Past wel bij dit thema. De overige zijn afkomstig uit BeeldOnline resp. Wikipedia.
