Datering van het verhaal: Eind jaren zestig
Werken en niet meer eten bij de kleintjes
Wij hebben Ton verlaten toen zijn dertien jaar oud was en ging werken bij AaBe. Wij gaan eerst even kijken wat er bij het gezin zoal gegeten werd.
Ton en Truus gruwelen nog bij het opsommen van het eten uit de periode eind jaren vijftig tot medio zestig jaren;
"Bij ons thuis was er altijd eten te weinig, want er waren teveel kinderen en veel te weinig geld. Na het opstaan was er ‘s morgens wat brood, soms moesten we er de schimmel vanaf krabben. Het was letterlijk droog brood en altijd meer dan een dag oud. Wij kregen dit van de bakker, voor hem onverkoopbaar, maar voor ons noodzaak . Als wij uit school kwamen om 12.00 uur was er broodpap, een combinatie van melk, water en brood. Dit brood was dikwijls beschimmeld, dit schrapten wij er gewoon af. 's Avond aten wij stamppot met een saus. Soms was er vlees, dit was dan spek. Bijzondere recepten zoals koe-uiers, hachee van milt en uien, hersenen en ander orgaanvlees stonden op ons menu. In de wijk werden wij beschouwd als uitschot. Naar ons werk namen wij meestal geen eten mee. Bij AaBe deelden wij alles wat er was. Zo had iemand een pot augurken, iemand anders weer wat anders, alles werd gedeeld. We zaten allemaal in hetzelfde schuitje, niemand van ons had iets."
Ton schetst ons haar loopbaan bij AaBe;
"Wij begonnen daar in september, wij waren dus nog dertien. In oktober werden wij veertien.Bij ons thuis betekende dat, dat wij voortaan bij de grote "voor"mochten eten, dus niet meer bij kleintjes in de keuken. Voor ons een enorme mijlpaal in ons leven. Wij werden bij AaBe opgeleid tot stopsters en nopsters, een interne opleiding van Aabe. Onze afdeling was in de kelder van de fabriek, wij kregen naast de praktijk de theorieopleiding binnen het bedrijf. Eén dag per week kregen wij buiten het bedrijf scholing in huishoudkunde Dit om van ons goede toekomstige huisvrouwen te maken. Een schoon, gezellig huis, een goede maaltijd werden gezien als de basis van een toekomstig gezin. Men ging er vanuit dat je op het moment van trouwen stopte met werken en je leven in het teken van je man en gezin zou stellen.
Toen ik zestien was, kwam ons moeder te overlijden. Ik werd opgenomen in het gezin van onze Leo en later het gezin van onze Gerrit. Als ontspanning was ik bij de Majorette van Broekhoven III. Bij AaBe was het verplicht deel te nemen aan sport op de grasvelden bij de fabriek. Ik heb hier gewerkt tot het faillissement in 1981. Daarna ben ik gaan werken bij de stomerij van de Regenboog.
Trouwen, Ton vertelt het als volgt;
"Wij hebben allemaal moeten trouwen, thuis werd ons niets verteld. Hieraan terugdenkend schaam ik nog voor het briefje dat ik heb moeten afgeven bij het schoolhoofd de heer Pijnenburg. De tekst was; Ons Ton is een grote meid geworden."
" Ik kwam er pas wel later achter wat daarmee bedoelt werd, ongelofelijk dat ik dat briefje aan mijnheer Pijnenburg heb moeten geven. Dat kan je nu toch niet meer voorstellen".
Ton is in 1970 getrouwd, heeft twee dochters en vier kleinkinderen
Rien van der Heijden
September 2009 (27)
Met dank aan:
Truus en Ton
Behandelcentrum de Hazelaar Tilburg, Mariëtte vam Berkel
Bijlagen:
Foto's 1,2 3 en 4: Interne opleiding van AaBe
Foto 5: Voorblad van AVO opleiding (Algemeen Voortgezet Onderwijs)
Foto 6: Ontslag bewijs van Ton, op haar 17 de ging ze trouwen. Ze is toen in de avonduren gaan werken, dat mocht wel....
