Frans Kense
- Datering van het voorwerp: 1933 - nu
Van 1926 tot 1933 reed Brockway hier met zijn eigen Amerikaanse Brockway bussen. De gemeente kreeg er schoon genoeg van om steeds met de financiële Brockway problemen opgezadeld te worden. In 1933 nodigde de gemeente nieuwe kandidaten uit om in te schrijven om de stadsdienst weer voor zeven jaar te exploiteren. De kwaliteit van de bussen en de financiële draagkracht waren nu doorslaggevend. Adrianus (Janus) Heerkens (1893-1954) werd gekozen. Hij zou rijden met vijftien Mercedes-Benz dieselbussen (foto 1, 2 en 3) en een M. Langen uit Etten-Leur trad op als financier. Die stortte de borg van f. 7.000 , te vergelijken met ruim € 50.000 nu. De bussen draaiden tot volle tevredenheid en de gemeente was eindelijk van de ‘Brock-wee’ verlost.
In 1940 werd de concessie van Janus Heerkens ‘automatisch’ verlengd.
Tijdens de oorlog ontstond er overal gebrek aan en ging het aantal rijklare bussen hard achteruit en mede door het beperkte aanbod van dieselbrandstof verminderde het drukke rijschema op drie routes door Tilburg tenslotte tot één route, met één rit per uur in 1944. Dat ten opzichte van de meer dan een miljoen vervoerde passagiers van de Stadsdienst in 1939.
De volgende concessieverlening vond plaats in 1947, Janus Heerkens was toen 54 jaar oud, waarbij de BBA het stadsvervoer kreeg toegewezen. Per 31 maart 1947 verdween daarmee na veertien jaar de N.V. Stadsdienst Tilburg van Janus Heerkens.(Foto 4)
Daarop ging Janus verder als Reis- en touringcarbedrijf ‘De Lux’, tot zijn overlijden in 1954. Twee jaar voor zijn overlijden, in mei 1952, heeft hij de omgeving van de Zuid-Oosterstraat nog voor een ramp behoed. Door de vlammen heen slaagde hij erin een toevoerleiding naar een in brand staande benzinepomp af te sluiten. Met zware brandwonden aan zijn gezicht, handen
en rug moest hij een tijdlang in het ziekenhuis blijven. (NTC, 15-7-1952)
De volgende vijf jaar na zijn overlijden, tot 1959, nam zijn vrouw Petronella Jacoba (Pieta) Heerkens-Broeders de leiding van de zaak op zich.
De Lux bleef daarna nog dertig jaar in Tilburg bestaan, tot 1989, maar nu onder leiding van de familie Luijken en gevestigd aan de Noordhoekring, waarna het bedrijf overging naar Van Mook in Oosterhout.
Neef Hans Heerkens, geboren in 1948, heeft de De Lux-busonderneming van zijn oom en tante nog van nabij meegemaakt en er zijn interesse voor de Tilburgse busondernemingen en plaatselijke carrosseriebouwers aan overgehouden. Huize Heerkens staat nu van onder tot boven gevuld met modellen van bussen, en overige auto’s, van tien tot vijftig centimeter, voor zover mogelijk in de plaatselijke kleuren en met de oude logo’s en reclameteksten. (Foto 5) Het resultaat van tientallen jaren werk om zelf de voertuigen tot in minuscule details zo realistisch mogelijk na te bouwen.
Foto 1: Eén van de Mercedes-Benz dieselbussen uit 1933 van de N.V. Stadsdienst Tilburg van Janus Heerkens.
Foto 2: De complete verzameling Stadsdienst bussen op de Heuvel in 1933, met rechts de Tuinstraat.
Foto 3: Nota uit 1934 van de N.V. Heerkens' Automobiel - Maatschappij "De Lux", Zuid-Oosterstraat 80. (RAT 060260)
Foto 4: Foto uit 1946 van Janus Heerkens (rechts) met zijn vrouw Pieta (links).
Foto 5: Hans Heerkens in 2008 bij een deel van zijn autobuscollectie. Aanzienlijk meer bussen dan zijn oom ooit heeft gehad.
