- Datering van het verhaal: 1724 tot nu
Onopvallend, weggedrukt tussen de pastorie van 't Goirke en de naast gelegen Maria Mulo-school, staat in de Goirkestraat een 18-eeuws gebouwtje. Het is een poortgebouwtje uit 1724. Toen ik laatst over de Goirkestraat liep, en het gebouwtje zag staan, moest ik terugdenken aan de tijd dat ik op 't Goirke op school zat en dat poortje meermaals gezien heb. Ook het verhaal dat een van de parochiepriesters mij daarover eens verteld heeft kwam weer boven.
Het poortje met doophuisje is het laatste overblijfsel van zes eeuwen Norbertijns pastoraat over de parochie Tilburg. Er was toen maar een kerk, 't Heike. Later is ook op 't Goirke een kerk gebouwd. De oude parochie Tilburg is in 1797 gesplitst in de parochie 't Heike en parochie 't Goirke. Het is daarom dat de beide parochies als patroonheilige hebben: St. Dionysius.
Kort na de val van Den Bosch in 1629 werden alle priesters bevolen de kerken te ontruimen. In 1631 werd bepaald dat katholieke ere-diensten voortaan gehouden moesten worden in de openlucht of in huizen. De kerken werden gesloten en er kwamen steeds meer predikanten in onze streek. Het zal omstreeks 1670 geweest zijn dat er zich weer pastoors en geestelijken in Tilburg vestigden. Ze gingen wonen in een huis gelegen op het binnenplein van het kasteel van Tilburg. Daar werden ook de godsdienstoefeningen gehouden. Toen het kasteel overging in handen van van Hessen-Kassel, een protestant, kon dit niet langer en kwam hier een eind aan. Omdat eind 17e eeuw katholieke erediensten oogluikend werden toegestaan verrezen op verschillende plaatsen schuurkerken. Ook op het Goirke verscheen een schuurkerk. De in 1715 van leem gebouwde schuurkerk stortte in 1724 in waarna een nieuwe stenen schuurkerk gebouwd werd. In 1718 werd bij de schuurkerk een pastorie gebouwd. In 1724 werd de pastorie aanmerkelijk vergroot. Er werd een voorhuis bijgebouwd. Verder werd er bij de poort een klein huisje gebouwd, een zgn doophuisje. De kapelaan vertelde mij dat destijds dopen niet in de kerk plaats vond maar in een apart doophuisje. Dopelingen waren nog niet bevrijd van de erfzonde en hadden dus nog niets in de kerk te zoeken. Hij wees me op een hardstenen doopvont, welke nu achter in de Goirkese kerk staat, welke als zodanig dienst had gedaan in het bewuste doophuisje. Ook in deze doopvont zou Peerke Donders nog gedoopt zijn, zo vertelde hij.
In 1839 is de huidige Goirkese kerk gebouwd. Overigens niet in de verschijning zoals ze er nu staat maar zonder het achterstuk met grote vierkante toren en zijbeuken en met een toren aan de voorkant. De grote vierkante toren met zijbeuken is net voor de 2e wereldoorlog gebouwd. Een aantal jaren terug is de voorste toren wegens instortingsgevaar afgebroken.
Toen de pastoor in 1927 meer naar de Goirkestraat ging wonen is de oude pastorie afgebroken. Alleen het poortgebouwtje en met doophuisje zijn overeind gebleven. Het poortje en huisje is daarna in verval geraakt. In 1984 is het herontdekt en is ook de stichting tot restauratie in het leven geroepen.
Boven het poortje bevindt zich een beeld van St. Dionysius. St. Dionysius is de patroonheilige van de parochie 't Goirke. Dit is ook het geval van de parochie 't Heike van waaruit de parochie 't Goirke is ontstaan. Een eeuwenoude legende vertelt dat St. Dionysius toen hij in het jaar 285 werd onthoofd en de marteldood stierf heeft hij zijn hoofd in zijn handen genomen en er mee is weggewandeld naar de plaats waar hij begraven wilde worden. St. Dionysius heeft in zijn ene hand zijn bisschopsstaf en in de andere een tableau met zijn hoofd. Deze afbeelding is terug te voeren naar de oude legende.
Het is de moeite waard om dit poortje eens te bezoeken. Het herinnert aan de moeilijke 17e eeuwse periode waarin pastoors en hun gelovigen toen verkeerden.
Afb. 1: Poortgebouwtje
Afb. 2: Herdenkingspenning uitgegeven in 1984
Afb. 3: De Goirkese kerk voor de aanbouw
Afb. 4: De Goirkese kerk aanbouw
Afb. 5: De Goirkesekerk na aanbouw
Afb. 6: De Goirkese kerk nu na verwijdering voorste toren
Afb. 7: Beeld van St. Dionysius boven de ingang van het poortje.
Afb. 8: Hardstenen doopvont nog te vinden in de Goirkesekerk
