- Datering van het verhaal: oktober 2006
Voor de presentatieopdracht van het vak Regionale Geschiedenis aan de Fontys Lerarenopleiding Tilburg, hebben we gekozen voor de prachtige Heikese Kerk. Een kerk die centraal staat voor de geschiedenis van het katholicisme in Tilburg. In het hartje van Tilburg, tegenover het paleis van Willem II, symboliseert de hoge kerktoren en centrale ligging de functie die de kerk door de eeuwen heen heeft vervuld. Zo heeft de kerk altijd een concurrerende rol gehad met de eveneens nabij gelegen prachtige Heuvelkerk. Uiteraard heeft de Heikese kerk haar eigen unieke rol in de geschiedenis van Tilburg, te denken aan de schuurkerk functie, waar haar bekendheid deels aan te danken is. Voor ons, als onderdeel van de al eeuwige belangstelling voor de kerk, daarom een eer om ons te mogen verdiepen in het prachtige bouwwerk van Tilburg.
Men zegt dat de Heikese kerk een van de oudste zo niet de oudste kerk van Tilburg is. In de late Middeleeuwen, rond 1400, vonden er al religieuze handelingen plaats op de plek waar nu de Heikese kerk staat. Deze heette toen de st Dionysius kerk, vernoemd naar de heilige martelaar van Parijs st Dionysius. In de loop van de 15e,16e en 17e eeuw werd de kerk geleidelijk onderworpen aan uitbreidingen, waardoor de basis is gelegd voor de huidige grootte en vorm. Helaas heeft de protestantse overheersing na de Tachtigjarige oorlog de kerk niet goed gedaan. De kerk werd net als alle andere kerken vrijwel beperkt in haar groeimogelijkheden en ontwikkeling, waardoor het pas vanaf de Franse overheersing weer kon ontwikkelen. Alsmede hierdoor en het besluit van koning Willem I om volledig de vrije hand te geven aan het katholicisme kon het weer in volle glorie bloeien. Binnen korte tijd werd het vervallen gebouw gesloopt, met uitzondering van de toren, om plaats te maken voor een nieuw gebouw. De nieuwe vorm, in classicistische stijl, werd het toonbeeld voor het opbloeiende katholicisme in Nederland en Tilburg. Het gebouw werd voltooid in 1829 en werd sindsdien uitgebreid met prachtige objecten en versieringen, die tot de dag van vandaag te bezichtigen zijn.
Aan beroemde mensen heeft de kerk niets tekort gedaan. Mgr. Zwijsen was tien jaar lang pastoor van de Heikese kerk. Vervolgens steeg zijn invloed waardoor hij aartsbisschop van Utrecht werd. Een titel die Mgr. Zwijsen door zijn handelen alle eer aan doet. Vandaar ook het mooie monument van Mgr. Zwijsen aan de zijkant van de kerk. Ook personen als pastoor van der Lee en de witheer-pastoor Duchamps hebben aan de kerk een belangrijke bijdrage geleverd.
De kerk heeft in de loop der jaren haar collectie met gulle giften mogen aanvullen. Zo zijn er prachtige objecten bijgekomen zoals de orgels, doopvonten en indrukwekkende altaren. Al met al de kerk heeft zich in haar bestaan door politieke ontwikkelingen, beroemde personages en prachtige objecten kunnen profileren als leidende kerk van Tilburg. Als je ooit in de buurt bent twijfel dan niet om een keer binnen te lopen, het is de moeite waard zo een mooi cultureel en historisch gebouw te bezoeken.
Afb. 1 Heikese Kerk als schuurkerk. Bron:
Afb. 2 Heikese Kerk met nieuw front. Bron: Collectie Regionaal Archief Tilburg
