Anton van de Wiel
- Datering van de gebeurtenis: Plm. 1900
Ofwel het Heike, dat is Tilburgser. Op de oostkant van de Oude Markt, op de hoek van de (latere) Heuvelstraat lag van de 16e tot de 18e eeuw de herberg en brouwerij "De Ploegh" of ook wel de "Gulden Ploegh". Zowat van 1700 tot 1800 heette de herberg "De drie Swaentjes". Hier was een tijdlang het gildehuis van Sint Dionysius gevestigd. En in 1783 werd dit het station van de postwagendienst Den Bosch - Breda.
Er zijn van deze herberg wat prijzen bewaard gebleven ! Een maaltijd van vijf schotels, bier, en dan nog een verwarmde kamer kostte één gulden. Een boterham kostte een stuiver, maar als er beleg op moest twee stuivers. Een glas bier kostte 1 stuiver, een hele kan bier twee stuivers. En, een heerlijk recept: een kan bier met suiker en nootmuskaat, lekker opgewarmd: zes stuivers ! Proberen !
Een kop koffie kostte 2 stuivers. Maar gelukkig, een glaasje jenever hadde gij voor anderhalve cent. En de paarden maar lachen......die mochten overnachten voor één stuiver per nacht !
In het bewuste huis zat tot voor zeer kort kledingmagazijn Van Houten.
Verder op naar de kerk was er de apotheek van Wilting, de lingeriezaak van Casteleijns - Van Nunen, de bakkerij Van Lieshout en de bakkerij Van Asten. Bij de kerk stond een oud gevelpand waar Frans Hermans een café had. Deze weldoener trad graag op als onbezoldigde getuige voor de Burgerlijke Stand. Want het aangeven van een boreling was niet niks en onze voorouders dronken er een stevige borrel bij. En indien nodig stapte onze Fraans mee naar het bureau van de Burgerlijke Stand !
Op de plaats waar in 1849 het, nu weer verdwenen, oude stadhuis gebouwd werd, en waar thans de Schouwburgring loopt, lag voordien de protestantse pastorie. De Heikese kerk was immers lange tijd van de protestanten. In 1811 werd er de gemeente-secretarie in gevestigd.
De zuidkant: In 1913 - 1914 werden, vlak naast het oude stadhuis, twee huizen afgebroken, waarvan één ooit de Tilburgse weefschool onderdak gaf, de latere Hogere Textiel School. Een kerkachtig gebouwtje met een soort kerkramen, dat vroeger gemeenteschool is geweest. De onderwijzerswoning ernaast was in ieder geval al in 1737 funktioneel. Hier woonde in 1746 Jacob Zijnen, een oom van "onze" D. Zijnen die de grote kaart van Tilburg maakte In 1888 kwam hier de botermarkt, en aan de andere kant van het stadhuis, de vismarkt.
Tegen de weefschool stond de slagerij van Herculeijns, een in de Tilburgse slagerswereld legendarische naam . Hij was hofleverancier !
In de buurt van het latere stadhuis was in 1830 het Stadskoffiehuis van Arnoldus Blomjous gevestigd. Bij dit koffiehuis is in 1840 tot tweemaal toe vergeefs geprobeerd om een luchtballon op te laten. En, zo ging dat toen in Tilburg, er ontstond toen een pesterig spotliedje dat alom gezongen werd.
De hele hoek daar bij de Kloosterstraat en het gebouw van de Philharmonie is afgebroken. De Philharmonie........, een rechtgeaarde Tilburger kon dat woord nauwelijks uitspreken.......dus voor de echte Tilburgers was het gebouw, dat geen ramen aan de straatkant had, gewoon "de blende Fiel"
Wordt vervolgd.
Anton van de Wiel
Bron: vrij bewerkt naar Pierre van Beek (Nieuwsblad vh Zuiden, 12 december 1970, 22 januari, 11 februari en 6 maart 1971)
De foto's: 1. De oude Markt 2. De oude weefschool 3. Kerk en pastorie Heike 4. de kerk en de Schouwburg
