Henk van Mierlo
- Datering van de gebeurtenis: 1963
De Koningswei
Ik ben geneigd om de vroegere Koningswei te vergelijken met de Jordaan in Amsterdam. Als je Amsterdam zegt, zeg je al gauw de Jordaan, heb je het over Tilburg dan zeg je de Koningswei. Als je het over de Jordaan hebt, zeg je tante Leen, in Tilburg heb je het over Pieta Melis (afb. 1) (Jambalaai, de Koningswaai, Pieta Melis, rôkt sigare en sigretten tot ze schèèl is).
Als er ergens in Tilburg wateroverlast was (meestal met de Kermis), dan was het in de Koningswaai. Er waren zelfs verhoogde dorpels bij de voordeuren zoals in de Sophia- en Anna Paulownastraat om het water buiten te houden. (afb. 2 en 3)
Wat is er toch allemaal verdwenen. Ik herinner me nog de vishal op het Koningsplein en het (strip)boekhandeltje dat vanonder de toonbank "vieze" boekjes verkocht. Uitsluitend aan geestelijk volwassenen, (kent u die term uit de filmkeuring nog?)
In de zeventiger jaren keek men met enige weemoed terug op de sloop die overigens niet alleen de Koningswei platlegde maar ook delen van de Besterd, Gasthuisstraat, Spoorlaan, Tivoli, Piusplein enz. om de vierbaans cityring mogelijk te maken die naderhand, omwille van voortschrijdend inzicht, weer door allerlei verkeersvertragende maatregelen minder snel moest worden gemaakt.
Het toenmalige protestliederenkoor "Soliedair", waarvan ik een paar mensen van nabij kende, had op de tonen van "Les Trois Cloches" (of Bim Bam van André van Duin zo u wilt) een tekst over de sloop van de Koningswei, die ik u niet wil onthouden:
De Koningswaai
zoakeluk wier d'r besproken
deur de leeën van de raad
de koningswaai wordt afgebroken
d'r komt 'n grote breeje straot
al die ouw huiskes gaon verdwènen
Ze hebben deurre tèd gehad
't kan misschien wel efkes schrènen
mar 't mot na immel vur de stad
dikkels denk ik toch zo gère
aon die kènder ut de wèèk
kaaischeuten knippen onder de lantèrn
meej veul ruzie en gekwèèk
aachter op 't plaotske hielde we dan knèène
in 'n kiesje of 'n plaank
och wè kos de buurvrouw schèène
ut was er nie te houwe van de staank
Refrein
Hurt de slopershaomers dreunen
ze verslaon bij iedere zwaai
terwijl de ouwe huiskes kreunen
midden in de koningswaai
niks maag er mir overblève
ginne durpel of unne kaai
‘t is bekaant nie te begrèpen
't is 'n stukske van oe lève
wè daor weg gao meej de waai
somersaoves zaatewe aaltij buiten
iets we naa ok nie mir maag
stiekem aachter de mèskes fluiten
ast os moeder mar nie zaag
saoves bij 't wèrm eten
dan was de pan ok hillemaol leeg
mar dan mocht onze vadder nie weten
dé ons kiske de zwoertjes kreeg
as er oot is veziete kwaam
dan hadden we aaltij van alles te kort
dan moes ik stiekem aachterom naor Annas of Miekes
veur unne lepel of 'n bord
hellepe doen ze mekaor daor gère
as 't ok mar efkes kan
al moeten ze dun ok meej zun allemaole
net as vèrkes eten uit de pan
Refrein
Nu ik dit liedje weer eens doorlees, besef ik hoeveel moois er in Tilburg eigenlijk verdwenen is. Je zou kunnen zeggen dat het allemaal oude en vervallen huisjes waren en wellicht heb je dan het gelijk aan je kant. Maar anderzijds, Amsterdam heeft zijn Jordaan nog.....................
Ik heb de spelling van Soliedair overgenomen, hoewel die niet klopt met de huidge "Tilbörgse Taol" Bovendien heb ik de foto's uit het RAT, met dank uiteraard
Henk van Mierlo
Nuenen
