- Datering van het verhaal: 1955-1997
We volgen een drietal weverijhuisje, die in Tilburg afgebroken zijn om in Arnhem opgebouwd te worden in het openluchtmuseum. Dit alles onder de noemer; wie wat bewaard, heeft wat...
In 1860 gaf de textielfabrikant J. Diepen opdracht tot het bouwen van een blok van acht huizen. In de dertiger jaar woonde Janus Hultermans en zijn gezin in één van deze verblijven. Op een uniek helder moment in 1955 is besloten om de nummers 40, 42 en 44 aan de Berkdijksestraat steen voor steen af te breken en over te brengen naar het openlucht museum . Met als doelstelling ze daar weer (snel) op te bouwen.
In nummer 40 heeft Janus Hultermans jarenlang het edele weversvak uitgeoefend. Hij lijmde de ketting op de straat voor zijn huis. Toen de weduwe in 1955 de woning als laatste bewoonster moest verlaten zijn er foto's gemaakt van haar en het interieur. Sinds het eind van de negentiende eeuw was aan het interieur nauwelijks iets aangepast. In 1955 moesten de huizen wijken voor de geplande doorbraak van de Coba Pulskenslaan. Dat deze drie huizen gespaard zijn gebleven is unicum.
Dit laatste is te danken aan een wensuiting van het museum, Ze zochten huisjes, waarmee ze een buurtje konden samenstellen met woningen van beoefenaars van verschillende ambachten. Het museum had tijdens de bevrijdingsperiode een moeilijke tijd doorgemaakt en aankloppen bij de overheid in deze tijd was zinloos. De prioriteiten lagen hier op een andere terrein dan op cultuurgebied. Dankzij de Tilburgse gemeente ambtenaar Jacobs ging uiteindelijk het college van Burgemeesters en Wethouders overstag. Het moet voor de verzamelaar van alles wat hij te pakken kon krijgen betreffende geschiedenis van Tilburg en tevens voorzitter van de Tilburgse afdeling van het Brabants Heem een genot zijn geweest.
In de raadvergadering werd besloten om vierduizend gulden( ruim 1815 euri) beschikbaar te stellen voor de afbraak en het transport.
De opbouw in het museum was binnen enkele jaren afgerond. De inrichtingplannen gingen in de ijskast, of liever gezegd de diepvries. Jarenlang waren het Tilburgse herbouwde trio de enige rijtjeshuizen die het museum rijk was. In topstaat van buiten, van binnen niet ingericht conform de plannen. De niets vermoedende bezoeker kreeg een vreemde indruk van de levensstijl van de Tilburgers. De opslagplaats in het ene en de werkplaats in de twee anderen hadden geen enkele vergelijking met de oorsprong.
De rasechte Tilburger Ton Wagemakers was dit een doorn in oog. In zijn functie als adjunct-directeur van het openluchtmuseum maakte hij zich sterk voor "zijn" Tilburgse huisjes. In 1997 uiterlijk zou volgens zijn planning de inrichting gerealiseerd moeten zijn. De huisjes werd in seizoen 1998 opgesteld voor het publiek.
In onze volgende bijdrage maken wij u een rondgang tijdens het seizoen 1998.
Rien van der Heijden
Augustus 2008 (181)
Bijlages:
Foto 1 en 2: Panden Berkdijksestraat 40, 42 en 44 tijdens de afbraak. De stoep is al opgebroken.
Foto 3: Een interieurfoto van pand 40
Foto 4: De weduwe in 1955
Foto 5: Een interieur foto van de herbouwde huisjes in Arnhem
Foto 6: Buitenkant van de drie herbouwde huisjes in Arnhem
Foto 7: Hoek Berkdijksestraat/Coba Pulskenslaan
Met dank aan:
Openluchtmuseum Arnhem.
Zie ook "Tilburg, tijdschrift voor cultuur, monumenten en cultuur, jaargang 13 (1995) nummer 3. Bladzijde.
Foto's: Beeld online, Regionaal Archief Tilburg
Zie ook op onze site:
"Tilburgse huisjes ingericht"
"Op kraamvisite in het vierde huisje"
"Wassen en gewassen"
"Van zinken teil naar douchecel"
