Familie Van Bijnen-Spanings

• Datering van de foto: Diverse dateringen
• Wie staan erop: Zie onderschriften.

Uit het album van de familie Van Bijnen-Spanings

Familiegegevens

Theo van Bijnen, zoon van een Tilburgse melkboer en thuisstopster, leerden wij reeds kennen uit de vorige aflevering van het Tilburgs Familiealbum waar het ging over zijn vrouw Carla Strok. Ditmaal staat hij zelf centraal en wel via een door hem zelf opgetekend levensverhaal. Een deel van dat verhaal wordt hieronder zoveel mogelijk in zijn eigen woorden weergegeven. Liefde voor Reggae-muziek speelt er een hoofdrol in.

Familieverhaal

Een leven tussen kantoor en reggae

'Ik ben geboren op 29 april 1947 in de Trompstraat in Tilburg. Mijn vader heette Wim van Bijnen en mijn moeder Bertha Spanings. Mijn vader was melkboer. Hij had een “toer”, zoals dat heette. Mijn moeder was zgn. thuisstopster. Grote rollen katoen kwamen van de wollenstoffenfabrieken die de thuisstopsters moesten controleren en herstellen. Men noemde het “stukken stoppen”, een werkje wat veel voorkwam in die tijd.

1947 kende een hele warme zomer en regelmatig lag ik buiten in de wandelwagen in de zon te branden. Mijn moeder zei altijd dat ik pikzwart gebruind was. Daar komt misschien al vroeg mijn latere Reggae-tik vandaan. In 1950 werd mijn zus Nelleke geboren.

Al vroeg had ik feeling voor muziek. Rond mijn 10e jaar had ik een 1e idool, en dat was Dorus (Tom Manders). Ik had een boekje van Dorus met allerlei wetenswaardigheden, maar ook al zijn liedjesteksten stonden erin. Ik kende de teksten van buiten en zong mee met de platen van Dorus. Ik ben nog ooit met mijn vader naar een optreden van Dorus geweest in de oude Schouwburg aan de Heuvel.

Mijn vader was ook een echte muziekliefhebber. Hij draaide altijd operette- en blaasmuziek. Hij had in een operettekoor gezeten en tijdens het baden of scheren zong hij complete aria’s.'

Vaak gepest

'Op de lagere school kon ik goed leren, zoals men toen zei. Ik ging heel graag naar school. Ik was altijd blij als de vakantie voorbij was. Maar ik had een zwakke gezondheid. Ik heb jarenlang bloedarmoede gehad. Op school moest ik in de pauze melk drinken om aan te sterken. Ik was dus een buitenbeentje en werd vaak gepest.

Na de lagere school ging ik naar de HBS. Ook daar hoorde ik bij de beste leerlingen, maar ook daar werd ik gepest, nog erger dan op de lagere school. Maar ik had afleiding in mijn hobbies. Inmiddels was ik een jonge tiener en ik was dol op Rock ‘n’ Roll-muziek, vooral van Elvis Presley. Ik begon platen te kopen van Elvis. Mijn kamerdeur was aan de buitenkant helemaal bedekt door een poster van Elvis. Iedereen die bij ons thuis voor het eerst boven kwam schrok zich dood van die poster van Elvis met 2 pistolen in zijn handen.

Ik kocht in die tijd muziekbladen. Je had Muziek Parade en Tuney Tunes. Ik verknipte de bladen en maakte daar plakboeken van. De muziek van toen werd Teenagermuziek genoemd.

Een hobby die zich tijdens mijn HBS-tijd begon te ontwikkelen was het vliegtuigen spotten. Op vrije schoolmiddagen en tijdens vakanties reed ik op de fiets en later op mijn Puch bromfiets naar de basis Gilze-Rijen om naar de vliegtuigen te kijken. Via een spotter die ik regelmatig zag bij Gilze-Rijen ben ik zelf gaan spotten: vliegtuigen fotograferen en de registraties van de toestellen noteren, met datum, squadronnummer, etc.

Inmiddels was de Rock ‘n’ Roll-tijd voorbij. Het beattijdperk brak aan en ik werd een fan van The Rolling Stones. Ons Nel werd Beatle-fan.'

Op kantoor

'Na mijn HBS-periode ben ik Franse, Duitse en Engelse handelscorrespondentie gaan studeren en ik ging op kantoor werken in de boekhouding bij transportbedrijf Wed. J. van Casteren. Ik heb trouwens ook de Sociale Academie gedaan en de opleiding tot vertaler Engels (HBO). Voor alle opleidingen ben ik geslaagd.

Eigenlijk zijn er 2 belangrijke lijnen in mijn leven: de lijn van studeren en werken, en de lijn van de hobbies, en daar zit een groot verschil tussen. Maar alles bij elkaar genomen is de HBS-tijd, waarin ik gepest werd, van grote invloed geweest op de verdere ontwikkeling in mijn leven.

Bij Van Casteren heb ik 4½ jaar gewerkt. Het werk op zich viel wel mee, ik had leuke collega’s, maar ik had er een hekel aan om op kantoor te zitten. En dit laatste element is bijna mijn hele beroepsmatige carrière een rol blijven spelen. Ik wilde van kantoor weg, maar toch ben ik bijna mijn hele leven op kantoor blijven zitten.'

Rare muziek

'Tijdens de Van Casteren-periode begon mijn muzikale smaak zich te veranderen. Ik luisterde thuis dag en nacht naar de radio en kon zenders van over de hele wereld ontvangen. Ik raakte meer en meer geïnteresseerd in popmuziek die niet of nauwelijks de hitparades besteeg. Platen die ik toen kocht, klinken nog altijd vreemd in de oren. Zenders waar ik o.a. naar luisterde waren de Engelse piratenzenders Radio London en Radio Caroline. Radio London had altijd het nieuwste van het nieuwste, maar Radio Caroline was de zender die vanaf ± 31 maart 1967 hele rare muziek begon te spelen. Ze noemden die muziek Ska of Blue Beat. Ieder half uur werd er wel een plaat in dit genre gedraaid. De muziek pakte mij meteen, maar intrigeerde mij ook. Korte tijd later noemde men het Rock Steady, en dit was eigenlijk vertraagde Ska-muziek. Ik wilde meer over deze muziek weten, maar het bleek heel moeilijk te zijn om aan informatie te komen. Uiteindelijk wist ik dat de muziek uit Jamaica kwam. Ik schreef naar Radio Caroline, maar daar konden ze me geen enkele info over de muziek geven. En in de platenwinkels in Nederland stond men met de oren te klapperen. Toch vond ik, een half jaar nadat ik de muziek voor het eerst hoorde, in een platenwinkel mijn allereerste Ska of Blue Beat-plaat, en dat was Al Capone van Prince Buster’s All Stars.

Al vanaf de eerste kennismaking met de muziek werd het een lange periode van schrijven naar ambassades, platenmaatschappijen en kranten in binnen- en buitenland om aan informatie en platen te komen.'

Eindelijk vrij

'In 1968 moest ik in militaire dienst. Ik zeg duidelijk “moest”. Niet dat ik het slecht had in militaire dienst, maar ik kon niet begrijpen dat men je zo maar uit je burgerleven kon wegrukken om iets te gaan doen waar je helemaal geen zin in had. Ik vond het een ernstige aantasting van je persoonlijke vrijheid. Maar ik had een eigen kantoortje. Dat was in de Legerplaats Oirschot. Ik was “Beheerder Boekwerken” en daarnaast was ik radiotelegrafist. Op mijn kantoor had ik een wereldontvanger staan (van thuis meegenomen) en soms sloot ik die aan op de levensgrote antenne van de radiowagen. Dan kon ik ècht de hele wereld ontvangen. En op de gemeenschappelijke slaapzaal zette ik een pick-up neer en draaide voor de maten Ska, Blue Beat en Rock Steady. En de muziek sloeg aan bij hen. Maar intussen kende ik nog helemaal niemand anders die zich ook met deze merkwaardige muziek bezig hield.

Medio 1969 mocht ik weer naar huis van de militairen en ik weet nog heel goed dat ik voor de laatste keer op mijn Puch bromfiets de poort van de kazerne uitreed. Ik voelde me verschrikkelijk bevrijd en dacht: eindelijk hebben jullie niks meer te vertellen over mij. Jullie zien me hier nooit meer terug. En ik ging terug naar mijn kantoorstoel bij Van Casteren.'

DJ

Van Bijnen schrijft dan verder hoe zijn passie voor Reggae een belangrijk deel van zijn leven ging beheersen. Zelfs zijn 'vliegtuighobby' - waarvoor hij gedurende vakanties langs diverse vliegvelden in Nederland en Duitsland trok en duizenden foto's schoot - kwam er op den duur door in het gedrang. In dit bestek kunnen we verwijzen naar zijn Curriculum Reggae Vitae dat te vinden is op zijn site. NAAM?....

Laten we hier volstaan met het gegeven dat Van Bijnen als een volijverige zendeling diverse bekende DJ's in Hilversum begon te 'bestoken' met verzoeken om aandacht te besteden aan Reggae en Ska; dat hij een autoriteit werd en diverse malen te gast was bij diverse programma's, zelfs in Jamaica, de bakermat van zijn geliefde muziek; én dat hij op een gegeven moment eigen muziekprogramma's kreeg bij ondermeer Radio Paloma. We hebben het dan nog niet gehad over de periode dat hij bij de Lokale Omroep Goirle (LOG) werkte.

Gemeentelijk fotograaf

In 1977 leerde hij zijn geliefde Carla Strok uit Suriname kennen. 'Zij was mijn eerste en enige relatie', schrijft Van Bijnen. 'Dat ik pas zo laat een relatie ben aangegaan had alles te maken met mijn verleden van pesten op school. Carla heeft mij altijd erg in mijn hobbies ondersteund. (...) Terug weer naar de Reggae. In 1988 ging ik ook draaien bij de St. Lokale Omroep Tilburg (SLOT). Inmiddels bestaat de Blue Beat Reggae Show nog altijd en ik zit nu bij Salto Radio in Amsterdam. (....) In 2007 was ik 40 jaar met Reggae bezig en bestond mijn programma 20 jaar. Ik werd bij die gelegenheid in de bloemetjes gezet in Paradiso in Amsterdam door de legendarische Skatalites'.

'Tot slot nog even iets over mijn werkgevers. Ik heb van Casteren al genoemd. Ik noem ook nog Uitgeverij Malmberg, waar ik 1½ jaar heb gewerkt, en de belangrijkste: de Gemeente Tilburg, een carrière van 26 jaar. Ik heb gewerkt bij de Sociale Dienst, Sport, het Regionaal Archief en ik ben ook nog fotograaf geweest voor de gemeente. Er zaten leuke baantjes tussen, maar ik heb altijd moeite gehad met het uitvoeren van opdrachten van anderen. Ik ben op mijn 58e in de Vut gegaan en toen kon er niemand meer de baas spelen over me. Sinds mijn vervroegde pensionering kom ik tijd te kort voor mijn hobbies.'

Fotobijschriften

1 Wim van Bijnen en Bertha Spanings in hun woning aan de Trompstraat. Theo: 'Mijn moeder was toen in verwachting van mij.' Foto 1946 of 1947.

2 Een schoolfoto van Theo en zijn zusje Nelleke uit ca. 1953. 'Nelleke zat nog op de kleuterschool maar ze mocht met mij op de foto.'

3 Theo op kantoor bij Expeditiebedijf N.V. Wed. J. Van Casteren & Zn. Ca. 1965.

4 Theo's Puch, geparkeerd bij vliegbasis Eindhoven. ' In de boekentas zaten

fototoestel, verrekijker, notitieboekje, brood en drinken. Als het druk was bij de basis (en dat was het vaak) had ik geen tijd om te eten of drinken (nummers noteren, foto's maken, met collega-spotters kletsen, etc.).' Foto mei/juni 1965.

5 Een van de duizenden foto's die Theo van Bijnen als vliegtuigspotter maakte. Bij deze, geschoten op 24-8-1965, noteert hij: 'F-104G Starfighter met nummer D-8022 bij de vliegbasis Volkel. Toestel vloog hier zonder brandstofhulptanks. Dit noemden ze een blote Starfighter.'

6 Zelfportret, 14 juni 1971.

7 Op 29 mei 2005 vierden Carla en Theo hun zilveren bruiloft thuis aan de Dolomietenweide.

8 Theo van Bijnen poserend tussen leden van de beroemde band The Skatalites in Paradiso, Amsterdam, 21 april 2007. 'Ik werd door de Skatalites in de bloemetjes gezet omdat ik 40 jaar met Reggae bezig was en omdat mijn Reggae-programma 20 jaar bestond.'

9 Een van de vele receptiefoto's die Van Bijnen als gemeentelijk fotograaf maakte. "Ik heb ook veel foto's moeten maken van sloop en nieuwbouw." Jaartal onbekend.

10 Deze foto werd op 14 september 2010 gemaakt bij Salto Radio Amsterdam tijdens de Blue Beat Reggae Show die Theo van Bijnen daar nog altijd presenteert.