Anton van de Wiel
- Datering van de gebeurtenis: 812 - 2012
Zijde gij van God, dan sprikt
Zijde van den duvel, wikt !
Deze spreuk dienden de Tilburgse kinderen nog tot diep in de 19e eeuw te kennen, voor het geval dat ze een geestverschijning of zoiets zouden zien !
Toen, ruim duizend jaar geleden, onze streken gekerstend werden, gebeurde, omgekeerd, hetzelfde als in onze tijd gebeurt door de ontkerstening. Het begon namelijk allemaal in de meer beschaafde bevolkingscentra, terwijl buiten de bebouwde kom, bij het rauwe volk op de hei, het nieuwe denken pas veel later doordrong.
Bij die boerenhufters en heikneuters blijft tegenwoordig de kerksheid het langste stand houden. Maar 1000 jaar geleden, integendeel, drong daar het Christendom pas het laatste door en bleef men het langste vast houden aan het vertrouwde heidense gedachtengoed van thuis........Die heibewoners, dat waren inderdaad de hei-denen
Dat gedachtengoed was goeddeels, al eeuwen, in het bezit van de vroede, de wijze vrouwen, die ook verlichting in pijn en lijden brachten, bijvoorbeeld met de drankjes, die ze uit allerlei kruiden brouwden. Na de komst van het Christendom werden ze op de duur naar de rand van de samenleving gedrongen, buiten het woongebied, naar het heikespoor of hexspoor, waaraan ze volgens mij de naam "heks" danken.
De Kerk was de concurrentie van de heksen op een gegeven ogenblik zat, en de heksen kwamen in een heel kwaad daglicht te staan. Ze zouden, volgens de Kerk, hun kracht en kennis aan de duivel ontlenen, en bij duizenden werden ze verbrand.......Het woord "heks" werd een scheldwoord.
Men heeft onder andere geloofd dat heksen zich in katten konden veranderen. Als je 's avonds in het donker naar huis ging en je zag langs de weg een paar gloeiende kattenogen, moest je oppassen !
Anderen veranderden in weerwolven. En de zieltjes van ongedoopte kinderen kon men als stallichten of stalkeersen over het lage broekland zien dansen.....Denk maar aan de "bollekes" langs de Enschotsebaan !
De hekserij en verdere spokerij is vergeten. In onze nieuwe tijd, zowat vanaf het einde van de 19e eeuw, werd het een taboe, waarover, vooral met kinderen, niet meer werd gesproken. Er is misschien een verband tussen de aftakeling van het Geloof, en de onverschilligheid in zaken van bijgeloof.
Tilburg was vroeger een gemeenschap vol bijgeloof maar er is niets van over. Het is verdrongen en doodgezwegen. Maar een goede honderd jaar geleden, in 1904, liep heel de stad nog te hoop, en stroomden duizenden mensen naar de Hasseltse kapel, toen daar een wonderlijk licht verscheen, op woensdag om 12 uur 's nachts. Achteraf bleken de bendeleden van de beruchte "Hasseltse Schuit" er meer van te weten..........Die hadden letterlijk wonderen verricht, met behulp van een carbidlamp, zoals die toen voor fietsen werd gebruikt.......
Wordt vervolgd
Anton van de Wiel
.
