Tilburg na de bevrijding deel 5

  • Datering van de gebeurtenis: oktober 1944 - juni 1945

OPMERKELIJKE ZAKEN IN HET NIEUWSBLAD

Van lieverlee kwamen de radio's, die in een depot in Breda waren, terug naar hun rechtmatige eigenaren. Vanwege het transport en de opslag, wilde er nog wel eens een glazen radiobuis (de voorloper van de transistor) kapot gaan.
Mijn oog viel op een opmerkelijke advertentie in de krant van 5 januari 1945:

Ondergetekende wil op deze manier zijn dank betuigen aan den heer P. van Domburg RADIO PIVADO, Bredascheweg 168 voor het geheel in orde maken van zijn radiotoestel, hetwelk door verschillende monteurs hier ter stede als niet meer te repareren was verklaard.
W. BesseIsen, Joh. v. Oisterwijkstraat 35.

Ik vraag me overigens wel af of de heer Besselsen de rekening van de advertentie helemaal zelf heeft betaald of dat dit toch een oervorm van sponsoring was...

In de krant van 12 april 1945 stond volgend bericht:

MOTORRIJDER LOOPT HERSENSCHUDDING OP.
D
insdagmiddag werd de jeugdige fietser v. S. op de Bredascheweg opgehouden door een autocolonne toen hij een zijstraat wilde inslaan.
Terwijl v. S. 't uitzicht hierdoor werd belemmerd, naderde uit de richting Breda den motorrijder v. G.
v. S., die na het passeren der auto's aanstonds de weg overstak kwam midden op de Bredascheweg in botsing met de motorrijder. die bewusteloos op den grond bleef liggen. Hierdoor geschrokken liet v. S. zijn rijwiel, dat deerlijk gehavend was in de steek en nam de vlucht.
v. G. werd in bewusteloze toestand naar het ziekenhuis vervoerd waar hem terstond de laatste H. Sacramenten werden toegediend.
Sedertdien is in v. G.'s toestand enige verbetering ingetreden.

Gelet op de onmiddellijke verbetering en omdat ik naderhand niets meer heb gelezen over de motorrijder, mogen we er vanuit gaan dat het zijn voorlaatste H. sacramenten zijn geweest.

Ook al was er weinig eten, vaak omdat de distributie niet goed verliep, toch kan ik me voorstellen dat dit bericht in de krant van 18 april 1945 kwam:

ERNSTIGE WAARSCHUWING
Het komt in de laatste tijd herhaaldelijk dat men zich van vis meester maakt door het werpen van handgranaten in het viswater
Zelfs burgers hebben kans gezien handgranaten te bemachtigen, die voor dit doel worden gebezigd.
Het is wellicht overbodig de aandacht te vestigen op het volkomen ontoelaatbare van deze handelingen en het publiek nog eens nadrukkelijk op wijzen dat tegen vissen met explosieven met de meest mogelijke gestrengheid zal worden opgetreden.
Aan de politieautoriteiten is de opdracht verstrekt nauwlettend toe te zien op de naleving Wapenverordening Militair Gezag en van de Visserijwet.

COLORADOKEVERS
Op de lagers school leerde ik al vroeg dat de coloradokever een zeer schadelijk insect was voor de landbouw dat met scheepsladingen graan was overgekomen uit Amerika. (afb.1)

COLORADOKEVER GEVONDEN!
Dinsdag 15 Mei 1945 werd op een perceel grond gelegen aan een zijstraat van de Berkdijksestraat alhier waar voorheen een voetbalveld van "Sarto" was, een coloradokever gevonden. Het betreft hier een perceel grond, bepoot met aardappelen.

Enkele weken later werd bericht dat ook op een akker in de Kraaijvenstraat meerdere coloradokevers waren aangetroffen.(afb)

Ik las in de Wikipedia:
"In Nederland blijkt de kever aan de noordelijke rand van haar klimatologisch bepaalde verspreidingsgebied te zitten en geeft alleen in bepaalde warme jaren schade. In 1937 werd de kever voor het eerst in Nederland in Limburg en Brabant gevonden. In 1938 waren er ten zuiden van de Maas al 161 gemeenten met 607 vindplaatsen bekend en is nog geprobeerd de kever in Nederland uit te roeien door de kevers met man en macht te verzamelen en met gif te bestrijden, maar dit is niet gelukt"
Hoe ze werden bestreden vermeldt het bericht niet maar de DDT werd toen nog rijkelijk gebruikt om allerlei ongedierte te bestrijden.

AL WEER EEN ERNSTIGE WAARSCHUWING:

DE EERBAARHEID VAN DE NEDERLANDSE VROUW IS IN GEVAAR
Op de preekstoelen van alle kerken, katholiek of anderszins werd op de zondag voor kerstmis een verklaring van de geestelijkheid en "veel weldenkende stadgenoten" onderstaande verklaring voorgelezen, die er kort gezegd op neer kwam dat de Tilburgse vrouwen en meisjes hun fatsoen moesten houden en niet met de Geallieerden aanpappen als ze aan het stappen waren.
Want (die jongens trof natuurlijk geen enkele blaam) stel dat ze de volgende dag zouden sneuvelen en ze moesten voor de hemelse troon verschijnen...wat dan?
De ouders moesten ook goed op hun dochters letten, beter nog, ze binnen houden.
Vanaf 10 januari 1945 verscheen er aantal keren, als een soort bladvulling, een van onderstaand teksten in het Nieuwsblad.

De toekomst van Nederland hangt af
van de eerzaamheid van de Nederlandsche vrouw

en

Elke Nederlandsche vrouw is mede verantwoordelijk
v
oor de goede naam van het Nederlandsche volk

Of, als klap op de vuurpijl, onder het motto eigen schuld dikke bult (soms letterlijk):

Verloren eer keert nimmer weer

 

Let wel beste huidige lezeressen, het stond echt in de krant;dus geen verwijten aan de boodschapper dezes. Zie de afbeeldingen 2, 3 en 4
Ik vraag me overigens af of deze zedenspreuken toentertijd net zo wenkbrauwenfronsend werkten als dat nu bij mij het geval is,

RECYCLING AVANT LA LETTRE
Er was naast voedsel gebrek ook een schreeuwend tekort aan grondstoffen voor de industrie.
Vanaf januari 1945 verschenen er een paar keer per week advertenties van "ROMEA" het Rijksbureau voor Oude Materialen en Afvalstoffen. Allen onder verschillende motto's
Het motto dat mij het meest aansprak was "Haal geen oude koeien uit de sloot, maar haal wel oude afvalstoffen voor de dag..."
Uit de volgende advertentie werd vooral duidelijk dat eigenlijk alles gebruikt kon worden, een soort recycling avant la lettre. (Afb 5 t/m 8)

Denk eens na...
Dat oude materialen voor onze NEDERLANDSCHE INDUSTRIE betekenen.
DUS OOK VOOR U
LOMPEN brengen TEXTIELSTOFFEN
SCHERVEN brengen NIEUW GLAS
OUD BLIK brengt NIEUW BLIK
OUD PAPIER brengt NIEUW PAPIER
OUD RUBBER brengt NIEUWE HAKKEN
Geef ze mee aan den 0phaal dienst
Rijksbureau voor Oude Materialen en Afvalstoffen
"ROMEA"

Als je in aanmerking neemt dat er toen nog nauwelijks kunststoffen werden gebruikt (de meeste waren nog niet eens uitgevonden), kon er verhoudingsgewijs met nu meer gerecycled worden.

UIT de krant van 05 juni 1945

En opmerkelijk bericht met goede afloop dat verder geen commentaar behoeft.(Afb. 9)

 

DOOD GEMELDE SCHRIJFT EEN BRIEF
Enige weken geleden kreeg de heer Hornman, Telefoonstr. bericht, dat z'n zoon Wim, die in Duitsland gevangen zat in een kamp aldaar zou zijn overleden,
W. Hornman werd door de Duitsers opgepikt wegens het verspreiden van illegale lectuur. Thans heeft de heer Hornman een brief van zijn zoon ontvangen, gedateerd den 29e Mei en verzonden uit Beugen waarin deze schrijft, dat hij na de bevrijding uit het gevangenkamp als tolk in dienst is gegaan bij het Amerikaanse leger.

 

 

Uiteraard stond er nog meer opmerkelijks, onder ander kleine advertenties, in het Nieuwsblad van net na de bevrijding, maar daarover meer in een volgend artikel.

Henk van Mierlo

Nuenen