- Datering van de gebeurtenis: 1940-1945
deel 2
Soms werden er razzias gehouwe om manne op te haole om naor dötsland te sture, onze Pa was meej en paor buurmanne aachter in onze tèùn over de schutting naor de Rooi-Harte gevlucht, die paoters gave ze en scheulplaots èn wè tebak vur de zenuwe, mar èfkes laoter kwaame ze wir trug want ze waare verraoje dur buurtbewoners van de verkeerde kaant. Toch heej onze Pa z'n èège gelukkig kunne verstoppe.
Op ‘t lest van den ôrlog wier ‘t steeds gevaorlijker meej die vliegende bomme, zôlang as ze deurvlôoge ging ‘t nog wel mar as ze begonne te pruttele dan ging ‘t fout. D'r is er èène op Mariëngaarde gevalle op de kapèl toen er en mis werd opgedraoge, èn onze Kees is toen bij ons buurmeske aachterop de fiets wiste kèèke. Omdè ons moeder nie wies waor tie was zaat ze wir behoorlijk in de rats, èn toen ie meej z'n verhaol thèùs kwaam over dooi nònne èn gewonde misdienèèrs en de priester en dètter overal pèùn en bloed vural hèèl veul bloed was,begon ons moeder te moppere dèttie daor hillemol nie had meuge kome. Hij kan toen hôogeut 8 jaor zen gewist, dus ik kan me vurstelle hoe ‘t vur ons moeder mar ok hoe dèt vur hum gewist moet zèèn. ‘tWas ongeveer in dezelfde tèèd de Broekhove kepotgeschoote is, èn de bevrijding dichterbij kwaam is op 6 september m'n jongste bruur is gebore, terwèèl de lamp boven ons moeders bed op en neer zwaaide van de luchtdruk as er wir erges iets insloeg en de rèùte er ùtvloge. De kraomhulp kwaam nie omdèsse bang was dèsse niemir terug zou kunne,zij wônde ok op broekhove.We hebbe toen meer kere in de kelder geslaope meej z'n alle.
Sommige bure han nog wel stiekem ene radio èn wiese te vertelle dètter planne ware om ‘t viaduct over ‘t spoor op te blaoze en de waotertoren ok. Op bepòlde tije was er gin gas of strôom of waoter. Op enen aovend ,'t moet Vrijdag of Zaoterdag zèn gewist want ons moeder was de kènder in bad òn ‘t doen ,kwaam ons overbuurvrouw binne èn vertelde dè den döts had gecapituleerd, ik wies nie wèt was mar ge vuulde gewoon dèt hêel goei nuuws was ok al stonde ze allebei te schreuwe. En inplots van enen halve appel krêege we'r ieder toen enen hêele.
Toen we eindelijk werden bevrijd stond ineens den Breedosseweg èn alle straote in de buurt en ok bij ons alles himmol vol meej tanks en jeeps en militaire waoges. En wie was er wir ‘t irste bij meej z'ne grèèze, onze Kees èn die kwaam tèùs meej z'n haande vol meej cornedbeef en sjeklade en en paor sigrette aachter z'n oore ,ammol van die Tommies gekreege, toen wast echt fist.
D'r kwaame ok hêel grôote vliegtèùge hêel lêeg overvliege die van alles dropten. Ok werd er zweeds wittebrôod verdild zonder bon. En ons moeder kon ons mar amper overtèùge dè we nie bang hoefde te zèèn vur die vliegtèùge ok al mokte ze nog zôveul herrie.
Toen krêege we ok inkwartiering van engelse èn canadeese soldaote, ik weet allèèn nog en paor vurnaome ene William ene frank èn êene die hiette Bill ,daor moese wij netuurlijk meej laage. Die soldaote vroegen of ons moeder vur hullie wou kooke èn kleere waase, en dè deej ze wel as ze vur zêep èn èèrepel ,boter èn wetter verder nôodig was zôn zörge.En degeene die Bill hiette die was kok in ‘t leger, die zörgde dètter alles volop kwaam ok vur ons,ons moeder had ‘t er hêel druk meej èn dè ammol as ge enen baby hèt van zes weke.
Die soldaote zaate nor ‘n sôrt van radio te löstere, daordeur wiese ze precies te vertelle hoever ze al waare en wanneer dèsse wir verder moese. Zô hebbe we verschillende groepkes soldaote in hèùs gehad.Wè we ok zaage was en groep grôote griete die in optocht nor den Heuvel wier gebrocht terwèèl onderweg der haore af werde geknipt, as kèènd snapte daor niks van, vural nie as ge sommige goed kent.
Op enen dag toen die soldaote alwir efkes weg waare zeej onze pa,'wie gaoter meej schatgraove?'èn wij hoezô, waor, wij wel. Hij begon aachter ‘t hèùs de plevèùze öt de plots te haole èn en gat te graove, èn wij helpe netuurlijk èn daor kwaam en kiest èùt meej al ons koper èn aandere spulle die we zôlang al niemir han gezien. Was dè èffe spannend.
Toch gebeurden er ok vervelende dinge bij ons in de straot. Toen al die jeeps en auto's in de straot stonden, hadden ze ok bezine èn diesel nôodig èn der stonde aaltij enen hêele rits zjèrrycans op den hoek van de straot op de stoep.'N mènneke öt de buurt gooide en lucifer in en lege zjèrrycan docht ie, hij heej toen z'n gezicht en z'n haande verbraand èn hil z'n haor was ok weg, èn dan zeeje ze nog dèttie geluk had. En ok ‘n buurmeske werd ziek en is gestörve omdèsse vriendin was gewist van ene Tommy waor ze ‘t van had overgekrege, had ons moeder ons verteld.
Elke wèèk had en oranje commitee en ging en bevrijdingsfist organisere, alle bewoners versierde der hèùze meej pepiere blòmme, der was meziek op straot èn iederêen daanste meej iederêen, ons moeder meej Sjefke Marijne, en meej onze Pa, dè hak nog nôot gezien.Der werden optochte georganiseerd vur de kènder meej versierde stèppe èn fietskes, èn wij meej onze vliegende hollander omgebouwd as ziekewaoge meej verpleegsterkes èn gewonde , èn èèn van ons kènder liep veurop meej ‘n bord waorop stond Zuid helpt Noord.Omdèsse in ‘t noorde van ‘t laand pas veul laoter wiere bevrijd èn ‘t nog veul moeilijker hadden as wij, èn daor hebbe we toen nog den irste prèès meej gehaold.En iemand had en afscheidslieke geschreeve vur den döts èn dè hèbbe we hêel dikkels gezonge. Dè ging as volgt.
Wijze Mijn Sari Marijs:
Wij zijn nu weer vrij en nu zijn we weer blij
De Tommie is in onze stad.
De mof die is er uit en die heeft heel wat verbruid
We waren hem al heel lang zat.
Refr.Nu zijn ze terug in het faterland
Daar waar die hitler woont.
Daarginder tussen Oder en de Rijn ligt Berlijn.)2maal
Daar waar die Russen nu zijn.)2maal
Ze trokken hier weg want ze hadden hier pech
De Tommie die schoot bombom
De mof z'n pantservuist bleek bij lange niet zo juist.
Toen riep de baas nou keren wij om.
Refr.
Ze trokken terug over de Hasseltse brug
‘t was op ‘n oktoberse dag.
Ze reden op ‘n fiets want ze hadden anders niets
Wij staken toen heel gauw de vlag.
Refr.
Nel Timmermans,
Kaatsheuvel.