Frans Kense
- Datering van het voorwerp: 1898-2008
Tilburg was lang bekend om zijn wollenstoffen, zijn wijnen, zijn muziekinstrumenten en zijn kinderwagens. En niet te vergeten, om de Roothaert biljarttafels.
Van 1904 tot 1992 zijn deze biljarts gemaakt in de Telefoonstraat door de ‘Stoombiljart- en meubelfabriek A.P.C. Roothaert’ (afb. 1, 2 & 3). Naar schatting zo’n tienduizend stuks. En die Roothaert biljarttafels zijn nog steeds leverbaar!
Antonius Pepinius Clement Roothaert (1864-1923), begon in 1887 met meubels produceren. Geboren in Bergen-op-Zoom, kwam hij in 1886 in Tilburg wonen en trouwde hier in 1893 met Johanna de Leeuw. Zijn eerste biljarts waren niet alleen functioneel maar ook decoratief, met sierlijsten en op de poten gesneden koppen, gemaakt door Mechelse houtsnijders (afb. 4 en 5). De poten met mannenkoppen moesten al snel plaats maken voor poten met leeuwenkoppen en die, in de loop
der jaren weer voor een strak rechthoekig onderstel.
In 1903 werd in de Telefoonstraat 22 de eerste steen voor de nieuwe fabriek gelegd door Henricus W. Roothaert (1898-1977) die later in de zaak weer is opgevolgd door nog een Antonius P.C. Roothaert (1924-1992).
Deze Anton was in de zeventiger jaren het meest succesvol. Per jaar produceerde hij in de fabriek achter Telefoonstraat 22 zo’n vierhonderd biljarttafels (gewicht tot 750 kg). Met een verkoopprijs toen van een luxe Margriet-biljart (afb. 6) van ƒ 5.000,- kwam hij op een omzet van ruim één miljoen gulden per jaar.
Om die acht tafels per week te kunnen maken en verkopen waren wel 30 man personeel nodig.
De diverse modellen tafels kregen de namen van de kinderen. Model Liesbeth, Annemie, Ton, Margriet, Leonie, Robert en Jean. Tegenover zijn kinderen was hij dus wel verplicht om zeven verschillende modellen te gaan maken.
Met een sterk teruglopende afzet begin tachtiger jaren, kocht Anton steeds meer frames in Frankrijk om deze tafels in de Telefoonstraat, tot zijn overlijden in 1992, verder te assembleren.
Je zou verwachten dat het biljartlaken wel door een Tilburgse weverij geleverd werd, zoals door diverse voormalige textielwerknemers nog wordt beweerd.
Toch blijkt het Roothaert laken altijd van een Belgische fabrikant afkomstig te zijn geweest.
De grootste producenten en concurrenten in Nederland waren in de vorige eeuw ‘Roothaert’ in Tilburg en ‘Wilhelmina’ in Amsterdam.
Nu, met een totale jaarlijkse landelijke afzet van 200 tot 250 tafels is de Nederlandse productie van biljarttafels geconcentreerd bij de firma Loontjens in Middelburg, waar de vraag naar ‘Roothaert’ tafels (afb. 7) groter is dan die naar ‘Wilhelmina’.
We kunnen dus nog steeds trots zijn op ‘onze’ Roothaert biljarts (afb.8).
De voormalige fabriek ‘achter’ de Telefoonstraat is in 1994 omgebouwd tot appartementencomplex ‘Roothaerthof’. Ook profiteert de eigenaar van de huidige winkel voor klassieke muziek, Adagio, nog van de originele tegelvloer uit 1903, die nu een prima akoestiek oplevert. Daarnaast is het pand nog een literaire/toeristische attractie, omdat de bekende schrijver ’Vlimmen’ er tijdens zijn jeugd heeft gewoond en later, getrouwd, ook nog enkele jaren.
Met dank aan Ton Roothaert en Cees Naaijkens.
Afb. 1, 2 & 3. De voormalige Roothaert ‘Stoombiljartfabriek’, Telefoonstraat 22 met de decoratieve koppen op de gevel.
Afb. 4 & 5. Eén van de eerste biljarttafels, uit 1898. Nog met de ‘Mechelse’ koppen op de poten.
Afb. 6. Een Margriet biljart uit de zeventiger jaren.
Afb. 7. Een modern Roothaert ‘Baron’ biljart met ‘Bourgondische’ vormgeving.
Afb. 8. Briefhoofd uit de twintiger jaren. (RAT 061007)
