1945: nationale feestdagen in Goirke

  • Datering van de gebeurtenis: Goirkestraat, vrijdag 31 augustus - zondag 02 september 1945

Voor deze gebeurtenis was een heuse feestcommissie samengesteld. Om de eer van de Goirkestraat hoog te houden, werd gezocht naar een bijzondere attractie. Deze werd geboden door mijn opa, Antonius Bernardus Arnoldus Josephus Schoenmakers (geboren 01 maart 1899, overleden 05 mei 1983).

Mijn opa was net zoals zijn vader (Willem Schoenmakers) een energiek vakman. Als één der eersten in Nederland waagde Antonius (Antoon) Schoenmakers zich als amateur modelbouwer aan een 'grote-schaal-stoomlocomotief'. Hij had een schitterend machine gebouwd, waarmee hij in 1943 al een proefrit had gereden in de tuin van de heer W. Broekman. De machine was destijds echter nog niet geheel afgewerkt. Nu de machine daadwerkelijk ‘klaar' was, waren de feestdagen natuurlijk een perfecte gelegenheid voor demonstratie aan groot publiek en tegelijkertijd ideaal om de machine degelijk uit te testen. Want een proefrit met zo'n machine is natuurlijk iets anders dan zo'n machine continue in bedrijf houden. Antoon greep deze gelegenheid dan ook met beide handen aan. Hij besloot om met zijn zelfgebouwde machine jong en oud te vermaken. Het werd een ongekend succes!

Te voren had Antoon Schoenmakers alles uitgestippeld en zich verzekerd van voldoende ‘spoorwegpersoneel'. Zo was daar een stationschef, een water & kolen aanvoerder, die tevens de functie van baaninspecteur had en er was een lokettiste. In de voortuin van de pastorie werd met welbevinden van de eerwaarde heer pastoor, de spoorbaan aangelegd. De pastorietuin had als voordeel dat het grasveld betrof en het terrein afsluitbaar was. Dit laatste was van belang uit veiligheidsoverwegingen.
Vrijdag 31 augustus 1945 was het dan eindelijk zo ver. Om 11.00 ving de eerste rit aan en pas 's avonds om 23.00 werd er gestopt.
Zoals bij stoomtreinen gebruikelijk is, slingerden tijdens het rijden soms gloeiende stukjes kool uit de schoorsteen. Iedereen kan zich waarschijnlijk wel voorstellen dat dit bij avond een prachtig schouwspel geeft. Om het publiek te plezieren bevorderde Antoon soms stiekem dit effect. Wat extra kolengruis in het vuur werpen en voilà ... daar was weer enig vuurwerk.
Tot vermaak van Antoon zelf keerden hierdoor veel feestvierders, die een treinrit hadden genoten, onbewust met een roetveeg op hun gezicht huiswaarts.

Kortom: Antoon gaf met zijn machine extra luister aan de nationale feestdagen, ook in letterlijke zin. In de annalen wordt een feeststemming beschreven met volop gebruik van de stoomfluit, een vrolijk tetterende luidspreker, gillend vrouwvolk en schreiende baby's.

Op de eerste dag had de loc naar schatting 4000 passagiers vervoerd! De twee dagen erna werd iets kalmer gereden. Het totaal aantal passagiers werd na drie dagen op 8800 geschat.

 

De meer technische gegevens van de loc en deze happening zijn terug te lezen in De Modelbouwer, respectievelijk nummer 5 uit 1943 en nummer 1 uit 1945 (8e jaargang).

Afb. 1: Antoon Schoenmakers, met zijn zelfgebouwde locomotief. Direct achter hem als passagiers: zijn middelste zoon (Leo), kapelaan van Kolsteren & zijn oudste zoon (Sjef).

Dit verhaal is een aanvulling op:

  1. Leo Schoenmakers (Tilburgers)
  2. Willem Schoenmakers (Tilburgers)

Media