Datering van de gebeurtenis: 1980-1982
De Tilburgse Schildersbrigade
Wie herinnert zich nog de politieke wandschilderingen die in de jaren tachtig hier en daar in de stad te zien waren? Wat bezielde de makers? Welke gedachten zaten er achter?
Dit artikeltje beoogt wat meer achtergrondinformatie te geven over dit verschijnsel.
Tijdens het bewind van dictator Pinochet in Chili ontstonden ondergrondse schilderbrigades die de repressie en de mensonwaardige praktijken van het bewind op picturale wijze aan de kaak trachtten te stellen. Ze speelden het klaar om samen met omwonenden in een nacht enorm grote wanden te beschilderen.De wandschilderingen waren vaak zeer doeltreffend in het verzet tegen het regime. Toen in 1978 in Tilburg een aantal Chileense vluchtelingen arriveerden duurde het dan ook niet lang of er werd een Brigade gevormd die met haar wandschilderingen ons,Nederlanders, bewust wilden maken van de politieke situatie in hun land.
In 1979 beschilderde de Brigade Ramona Parra een wand van het hoofdgebouw van de Universiteit. Enkele Tilburgse kunstenaars werkten mee aan deze wandschildering en waren zo enthousiast dat ze besloten een Tilburgse brigade op te richten die zich zou richten op plaatselijke misstanden. Op 15 oktober 1980 richtten 6 Tilburgse mensen ,voornamelijk kunstenaars, de Tilburgse Schildersbrigade (T.S.B) op. De Brigade wilde aktiegroepen die in de stad ageerden tegen leegstand van woningen, dure huisvesting, huisjesmelkers,bezuinigingen ,verkeersonveiligheid,chloortreinen enz.enz. met hun talenten ondersteunen.
Het beeld was een uitstekend middel om deze groepen in hun strijd bij te staan. Het was de bedoeling dat er gewerkt, ontworpen en geschilderd werd in samenwerking met groepen en buurtbewoners.
Het eerste project was een aktie van de bewoners van de binnenstad om het wonen aldaar aantrekkelijk te maken.Op het terrein van de Jurgensfabriek aan de Tuinstraat zouden woningen gebouwd worden. De bewoners eisten inspraak bij dit project en verzochten de T.S.B.om hun aktie te ondersteunen.
14 dichtgespijkerde ramen van de fabriek werden beschilderd met voorstellingen uit de geschiedenis van de fabriek en taferelen over de beoogde toekomst van het terrein. Al gauw vroegen verschillende actiegroepen medewerking van de Brigade.
Veel mensen klaagden bij de Juridische E.H.B.O. over de handelwijze van het G.A.K. De advocaten postten bij de ingang van het G.A.K. in een houten keet. Deze keet werd door de brigade beschilderd.
Het 1 Meikommité vroeg om een wandschildering over de strijd in El Salvador. Deze schildering kwam op de wand van de voormalige Openbare School aan de Korte Schijfstraat.
Binnen een week hadden politieke tegenstanders het werk beklad,maar het was voor de brigade een fluitje van een cent om alles weer te herstellen .Het werk van de Brigade Ramona Parra op de wand van de Universiteit was ooit hetzelfde lot beschoren geweest. Maar ook toen werd alles weer als de bliksem hersteld.
Enkele bewoners van de Lancierstraat riepen de T.S.B. te hulp toen hun straat onveilig gemaakt werd door hard rijdend verkeer dat de straat als sluiproute gebruikte.De schildering was niet erg politiek getint en riep nauwelijks tot aktie op,maar later bleek dat het werk veel discussie had veroorzaakt in de buurt en een positieve invloed hebben gehad op de onderlinge verhoudingen van de buurtbewoners
Verder werden er nog schilderingen gemaakt in de Lange Nieuwstaat tegen verkeersoverlast. Op de plaats waar nu het Pieter Vredeplein is werd geschilderd voor de veiligheid van vrouwen op straat onder het motto:”Vrouw, de straat is ook van jou!”
Het Palestinakommité vroeg en kreeg ondersteuning van de Brigade in de vorm van een prachtig paneel..
De gevel van het wijkhuis in de Nijverstraat werd beschilderd met taferelen die wezen op de afbraak van de buurt.
Verder onderhield de brigade contacten met andere brigades die in Nederland actief waren zoals Q.Q.L.Q. in Amsterdam en de Brigades in Den Bosch en Utrecht.
In Utrecht werd gezamenlijk met andere schildersgroepen een wand van de Regentesseschool beschilderd met de werkeloosheid als thema .
Het laatste werk van de Brigade was een beschildering van de gevel van het J.A.C. aan de korte Tuinstraat in 1982. Aan de gevel was echter een levensgroot Antoniusbeeld bevestigd. Omdat de ontwerpers geen raad met het beeld wisten werd het ingepakt in stevig zwart plastic met het doel de hierdoor ontstane gedaante in het schilderwerk op te nemen. Een buurtbewoner beschouwde dit echter als een soort iconoclasme en waarschuwde de politie die het werk stopzette. Het beeld bleek enige tijd later van zijn sokkel gehaald en is tot op heden niet teruggekeerd. Evenals de Tilburgse Schildersbrigade waarvan de leden sindsdien hun eigen weg zijn gegaan
Jan van Son Foto : Regionaal Archief