- Datering van het verhaal: 28 augustus 2006
Theresia, onze (oude) parochie 2 (van 6) serie 1
(Oude) Lang(e)straat
Als we op de eerste kaart van het kadaster van 1831 kijken, zien we dat de “Lange Pad” liep van de Veldhovenstraat naar de Heuvelstraat ter hoogte van de Oude Markt. Deze term Lange Pad heeft Antoon nog altijd gebruikt in combinatie met “Oude”. Hij zei nooit Oude Langstraat, maar Oude Langepad. Mensen die wel de naam van de straat gebruikten, voegden er praktisch altijd een “e” tussen en noemden hun straat Oude Lang(e)straat. Het “Lange Pad” is een combinatie van de Langestraat, Oude Langstraat en het pad dat beide verbond. Het is in de zestiende eeuw mogelijk om van de herdgang “Velthoven” via een praktisch rechte “weg” naar de Oude Markt te lopen. Wij moeten ons bij het begrip weg iets anders voorstellen dan we gewend zijn. In deze tijd is er nog sprake van een zandweg met karrensporen en kuilen. ’s Avonds uiteraard aardedonker en soms gevaarlijk; men liep dwars door de velden. Als Antoon rond 1500 zou hebben geleefd, zou hij via een pad naar de aanwezige heide in het noorden hebben kunnen lopen. Dit pad is later achtereenvolgens de Veldstraat en Pastoor Van Beurdenstraat genoemd. Het pad had praktisch een zelfde verloop als de latere straat. Achter de lintbebouwing van het “Lange Pad” was er in de zestiende eeuw tot aan de huidige Gasthuisring akkerland en tussen de huidige Koeistraat en genoemd pad was er grond voor algemeen gebruik van de bewoners. Ze konden hier hun vee laten grazen en plaggen steken voor hun potstallen. In 1930 is dit voor een deel nog steeds het geval en staat de nieuwe kerk met pastorie aan die kant goed in het zicht vanaf de velden.
Sinds 1863 is er een fors stuk van het verbindingspad een stuk gevaarlijker geworden door de komst van het spoor. In 1873 Lange Pad is dus gescheiden in twee delen: Langpad( latere Langestraat) en Oude Langepad ( latere Oude Langstraat) in verband met de komst van de gasfabriek en de aanleg van de wijk Nijveroord. De Gemeente gebruikt in 1881 de volgende omschrijving: “lopende langs de Gasfabriek van de Lange Nieuwstraat naar den Veldhovenschenhoek”. Het was dan dus nog mogelijk om langs de gasfabriek richting centrum te lopen. In 1900 is de Gemeenteraad het eens over de naam Oude Langstraat. De gasfabriek krijgt in 1910 gezelschap van het Gemeentelijk Electriciteitsbedrijf. Hierdoor wordt het, na de bouw van de muur rondom het terrein, niet meer mogelijk via het terrein naar het centrum (“de stad”) te lopen. In de wijk Theresia is Oude Langstraat dus een straat met een verleden, jaren opgesloten tussen de Veldhovenring en de Buitenstraat/Schaepmanstraat. De sloop van de “gasfabriek” heeft de woonkwaliteit verbeterd en de straat opener heeft gemaakt. Via de nieuwe Herbothstraat en Van Mierlostraat via de Gasstraat is de Besterd weer bereikbaar gemaakt. (Overigens alleen te voet, Theresia kent éénrichting verkeer). De Bijsterstede (genoemd naar de woeste grond de “Bijster”, nu de bebouwde Besterd) en de nieuwe woningen zorgen voor een fraaier uitzicht dan de koeltorens en de cokesklopper die het beeld vanuit de Oude Langstraat tot ver in de zestiger jaren hebben bepaald. In het volgende deel maken we kennis met Toon, de zoon van Antoon uit het eerste deel.
