- Geboortedatum: 1832
Vele keren is mij in interviews en door tentoonstellingbezoekers gevraagd naar de hardnekkige geruchten over eventuele buitenechtelijke nazaten van koning Willem II in Tilburg. Er zijn geen historische feiten te vinden. Maar zijn er dan geen verhalen, geen overleveringen? Natuurlijk wel. In Tilburg wordt al meer dan een eeuw de naam van Willem Hersmus of Hersmis (1832-1902) genoemd als natuurlijke zoon van Willem II. Hoe zo’n verhaal in de wereld komt, valt niet meer te achterhalen, maar Hersmus heeft er zelf wel veel aan bijgedragen dat dat gerucht voortdurend onder de aandacht van het Tilburgse publiek en ook ver daarbuiten kwam. Hij was als commissionair pakjesdrager, een zogenaamde ‘witkiel’, werkzaam op het Tilburgse station en hij woonde aan de Varkensmarkt. Om er iets bij te verdienen, vertelde hij eenieder die het maar wilde horen dat hij de buitenechtelijke zoon van Willem II was. De goedgelovige treinreizigers verkocht hij dan een ansichtkaarten met zijn portret en de naam ‘Willem’ erop. Die kaarten zijn er nog. Ik ken drie verschillende exemplaren.
Maar is er reden om aan te nemen dat hij de zoon van Willem II was? En waarom kon hij zijn verhaal zo geloofwaardig maken? Ik ben de archieven maar eens ingedoken.
Op 2 december 1832 wordt de zoon van Arnoldus Hersmus en Wilhelmina Hendriks alhier te Tilburg geboren. Arnoldus (geboren te Arnhem in 1804) was op dat moment in Tilburg gelegerd als soldaat bij de dertiende afdeling Infanterie. Zijn vrouw Wilhemina kwam ook uit Arnhem, waar ze in 1811 was geboren. De aangifte van Willem geschiedde door zijn zogenaamde natuurlijke vader Arnoldus. Echter in de marge van de geboorteakte staat de aantekening van de ambtenaar van de Burgerlijke Stand, dat Willem als onecht kind pas bij het huwelijk van Arnoldus en Wilhelmina in 1834 officieel is gewettigd. Dat geschiedde overigens tegelijkertijd ook met zijn broer Lambertus die op 2 mei 1830 was geboren. Welke geheimen droeg Wilhelmina Hendriks met zich mee?
Maar nu de realiteit. In de registers van de Burgerlijke Stand van 1832 worden vele ‘natuurlijke’ kinderen aangetroffen van toen in Tilburg ingekwartierde soldaten. Alleen de natuurlijke vader is tot erkenning gerechtigd, maar een onderzoek naar het vaderschap werd nooit gedaan. Ik word nu toch wel erg nieuwsgierig naar andere gegevens over vermeende bastaarden van Willem II. Als ze boven tafel komen, wat ik niet verwacht, dan ga ik er beslist over schrijven.
Ingezonden door: Stadsmuseum Tilburg, Ronald Peeters