Amerikaanse rivierkreeft in Leijpark Tilburg

In het Leijpark is een dier dat we vrijwel nooit zien, omdat het beest zich op de bodem van de vijvers bevindt. Daar vreet het stelselmatig kleine waterdiertjes en waterplanten op, tot er te weinig voedsel over is en op dat moment maken we kans om een glimp van haar op te vangen, omdat zij al wandelend de vijver verlaat, op zoek naar nieuwe wateren: de Rode Amerikaanse rivierkreeft.

De naam zegt het reeds: we hebben met een exoot te maken. De kreeft komt oorspronkelijk uit het zuiden van Amerika en Mexico. Zij is in ons land geïntroduceerd als lekkernij. En het is waar: de kreeft smaakt verrukkelijk. Vanuit de restaurants is zij hoogstwaarschijnlijk niet weggelopen. Maar de mens wil altijd meer en op een gegeven punt was het populair om een dergelijke kreeft in je aquarium te hebben en in de vijver. En daar begint het gedonder in de glazen; de kreeften gingen aan de wandel en verspreidden zich in rap tempo over ons land. Nu hadden we ook inheemse rivierkreeften, maar hun aantallen gingen reeds drastisch achteruit doordat de kwaliteit van het water slecht was en anderzijds hun leefgebied verloren ging. De komst van de Amerikaanse rivierkreeften heeft hen de nekslag gegeven. Waarom? Naast de Rode Amerikaanse rivierkreeft zijn er nog vier Amerikaanse soorten die op eenzelfde wijze deze kant op kwamen en al deze 'vreemde' kreeften hebben één ding gemeen: zij zijn allen drager van de kreeftenpest. Zelf zijn zij vrijwel ongevoelig voor deze ziekte, maar onze inheemse rivierkreeft allerminst. Massaal stierven zij uit, tot er nog slechts één populatie overbleef, ergens in de buurt van Arnhem.

De Amerikaanse kreeften daarentegen doen het uitstekend. Ze leggen honderden eitjes per keer, planten zich razendsnel voort en er zijn er naar verwachting reeds miljarden in ons land. Daar moet iets aan te doen zijn toch?

Dat is ook wel, maar dan bestaat er ook nog zoiets als regelgeving, want niet iedereen mag zomaar kreeften vangen. Er zijn vissers die daar toestemming voor hebben en het idee was om die vissers de kreeften te laten wegvangen, waarop de consument de dieren vervolgens afnam van de vissers en zo hadden de vissers een inkomen en waren wij van de ongewenste kreeften af. Er schuilt echter een denkfout in die constructie. Vissers namelijk vissen op een wijze waarop zij zeker weten dat er volgend jaar ook nog iets te vissen valt, het is namelijk hun broodwinning. In de praktijk vangen zij dus slechts een deel weg. Natuurlijke roofdieren zoals reigers, baarzen en snoeken doen uiteraard ook hun duit in het zakje, maar het is lang niet genoeg. Ons land (en vooral ons water) is helemaal niet berekend op een dergelijke invasie. Hengelaars mogen ook kreeften vangen, maar moeten deze meenemen (als de hengelsportvereniging de rechten op de betreffende vijver heeft) en mogen de dieren beslist nergens anders uitzetten. Eén enkele kreeft kan zorgen voor een geheel nieuwe populatie. We zijn zomaar nog niet van dit probleem af. De kreeften vreten niet alleen, zij graven ook en hele dijken en wallen kunnen instorten. Dijken beschermen lijkt zinloos; de scharen van de kreeften knippen gewoon door worteldoek en dergelijke heen.

De Rode Amerikaanse rivierkreeft die in het Leijpark uit één der vijvers kwam wandelen is een vrouwtje. Dat is gemakkelijk te zien: de scharen van het vrouwtje zijn gelijk, terwijl bij het mannetje de rechterschaar beduidend groter is dan de linker. Het is niet te zeggen of het vrouwtje in kwestie eitjes bij zich draagt, maar de kans is groot. Ook het Leijpark is nog niet van deze snoodaard verlost. Maar even los van regelgeving, menig burger vangt deze 'gasten' en smikkelt ze met smaak op tijdens de barbecue of doet ze gewoon thuis in de pan. Het is niet dat er elk moment een BOA naast je staat die daar eens even bezwaar tegen gaat maken. Regelgeving is leuk, maar we moeten ervan af zien te geraken! U weet wat u te doen staat..