Geert van Nunen
Un goei fleske wèèn.
“Héé Sjaarel Asjemenouvoer”, plaogde hij mèn.
“Kunde gij ôk un buukske in de Tilburgse Taol schrèève over wèèn?
Môkt nie ööt, ast mar over de rooie en de witte gao meej de tietel:
“Ginne rooie of witte azèèn, allêen mar goeie wèèn.
Ge meugget ôk zinge.”
Vur mènne biste kammeraod ging ik ôn de gang en k’wies dèttie van de sjieke Fraanse taol nie als te veuls moes hebbe.
Mar drööve moete rèèpe in de Fraanse zon. Raanke staon mistal op goeie kallekboojem op zonninge zuijelik geleege hellinge.
Vruugrèèpende rasse groeie ôk in Nederlaand en in den Bels, mar we blèève toch bij de Fraanse drööf.
Om tot un goei buukske te koome, hè’k de wèèshèèd van unne sôommelèèr raod gepleegt. Hij praote over giste en over èèkehoute fuste.
Hier zegge we op zun Dööts; ‘Fom Fass’ en kaawe wèèn noeme we ‘èèswèèn’.
Dus gaanz veul Dööts agget mèn vraogt.
Mar wij, boergondiese Tilburgse meense vuule toch mêer vur de Fraanse wèèze van wèèn maoke. Dus schrèèf ik meej unne Fraanse slag dees buukske.
As de drööfkes geplôkke zèn, worre ze mee voete getreeje en zôodoende krèègt de wèèn zunne ’Kasjèt’, zôogezeed. Naaw snap ik waorom kaas meej wèèn en un stokbroojke zô lekker smaokt.
Perse meej voete, dè was vruuger. Heeje te daoge gaoget in un persmesjien, de foelwaar.
Vèllekes, pitjes en stêeltjes, de hille ratteplan bij mekaoar gaon in un staole vat.
Ast nie goed gao krèèget une ‘flavescence doréé’; dès unne goudgèèle verkleuring ônt blad en dan is de ôogst nôr de kloote.
Ast wel goed is, begient de gisting; dès omzetting van söökers in alkoohol.
De teniene (pooliefunoolen) die in de drööf zit, zörgt vur kleur, geur en tegelèèkertèèd ôk de smaok. Dès allêen bij rooie en nie bij witte wèèn.
Jonge wèèn heej dur de teniene unne keraktervolle smaok en bij het drinken gaon oew slèèmvieze saometrekke in oewe mondholte, en daordeur krèègde ‘t gevuul asôf oewe hêele mond saome knèpt en stroef aonvuult. “Un strak bakkes” agget mèn vraogt. En op zun fraans: ”Un sentiment kriminèl daon la boesj”.
Iedere nuuwe pooging om wèèn te maoke hiet in’t Fraans: “Vienevekaasie”. Leuk om te weete!
Veul baktêerieje en veul sôrte zuure; harde zuure worre zachte, doen d’r wèrrek. D’n overschot vellekes, pitjes en stêeltjes worre laoter noggus afgeperst. Diejen overschot hiet dan Perswèèn, un bietje bitter, mar goed te zööpe.
Rooje wèèn krèègt enkelte weeke rust om te rèèpe op hout.
Nuuw houte Amerikaons èèke vaote geeve in’t begien goeie arooma aaf.
Witte wèèn komt mistal öt roestvrijstaole tanks, soms öt houtere.
Hout gift mêer smaok, net as bij de rooie.
Bubbelwèèn of tewel Moesêerende wèèn. (Ginne sjampanje)
As de wèèn op de fles gao, gao’ter un bietje gist en sööker bij en dè goedje gao in de fles onder de stop of kurk ligge te brööze.
Dan koome d’r bellekes vrij. Dè hiet ‘meetoode sjampe’nwaase’ op z’n Dööts: Flasjegêerung: Gisting op fles.
Tot slot un stukske over houtsnippers.
Hil veul wèèn zit in en komt ööt roestvrijstaole tanks en om de smaok dichter bij ‘thout te laote koome, doen ze d’r èèkehoute houtsnipperkes in.
Mèn buukske “Ginne rooie of witte azèèn, allêen mar goeie wèèn.”,
is bij mènne kameraod afgeleverd en as dank stond op den hofpad un paosaai meej unne fles ‘geboore en getooge Tilburgse Schrobbelèr d’r neffe.
Efkes was ik over de rooie en witte wè’k dôgt?
D’r heej ginne êene Tilburgse wolwasser in dees Tilburgs drankske staon te daanse.
In zènne kröök zaat wè aanders.
Geert van Nunen.
Tilburg Wiki: