Een momentopname (uit 1931)

  • Datering van de gebeurtenis: 1931

Bij toeval trof ik enige tijd geleden op internet het "Algemeen Officieel Adresboek voor Tilburg" aan, gedateerd "juli 1931". Tilburg telde toen 79.506 imwoners. Burgemeester was toen: Mr. Dr. Franciscus L.G.Z.M. Vonk de Both. Hij was zoon van een notaris en had in Parijs en Berlijn Rechten en Staatswetenschappen gestudeerd.

Hij is tot in 1939 burgemeester gebleven. Onder meer is hij initiatiefnemer geweest voor de bouw van het zogenoemde villapark "Zorgvlied" in Tilburg, bedoeld als "lokaas" voor mensen uit de onderwijswereld van buiten Tilburg. Mede dankzij hem zijn zo de Katholieke Leergangen en de Katholieke Economische Hogeschool in die tijd verder van de grond gekomen.

Een chique familie verder want hij is getrouwd geweest met Maria Sassen, wier vader Raadsheer was aan het Gerechtshof in Den Bosch. Maar burgemeesters waren vroeger altijd van "chique komaf".

Maar wat eigenlijk veel leuker is, is een in het Adresboek opgenomen "Handels- en Beroepenlijst" uit 1931. Hoe agrarisch was Tilburg bijvoorbeeld in die tijd nog? Ruim 350 landbouwers staan met naam en adres vermeld, bijna allemaal in het buitengebied. Daarnaast bijna 150 groentenboeren, verspreid over de hele stad.

Verder een kleine 200 (!) warme bakkers, ruim 250 handelaren in koloniale waren en meer dan 100 handelaren in "boter, kaas, visch, vleesch en comestibles", circa 80 kolenboeren (officieel steenkolen-handelaren), 40 koperslagers, 8 mandenmakers en 6 kuipers.

En wat te denken van ruim 150 kleermakers, 27 winkeliers in garen en band, 17 klompenmakers, 16 horlogemakers, 5 molenaars, 7 logementen en 5 gloeilampenfabrieken (Aurora, Lux, Ozon, Radium en uiteraard de Volt), alsmede 25 bierbottelarijen.

Voorts nog vermeldenswaard: één Consultatiebureau tot Redding van Drankzuchtigen, twee instanties die zich bezig hielden met de bestrijding van Tuberculose én (voor héél Tilburg met bijna 80.000 inwoners) niet meer dan vier tandartsen. De tandheelkunde stond nog niet in hoog aanzien, bijna tachtig jaar geleden!

Louis Sparidans, Grave

Bijgaand een foto van genoemde burgemeester Vonk de Both, alsmede een (met dank aan het RAT) van een aan hem aangeboden schilderij bij zijn afscheid, waarbij hij (behalve op het schilderij) helemaal rechts staat afgebeeld. Voorts nog een ontwerptekening van een perspectief-bouwplan voor Zorgvlied uit 1933.

Media