- Datering van het verhaal: 1920 - 1940
Als we bij meerdere willekeurige groepen zeventig-plussers informeren naar de (oude) bioscopen van Tilburg op en rond de Heuvel komen drie namen spontaan naar boven: "De Metropole", het "Apollo-theater" en het "Chicago-theater" worden vlot genoemd.
De in een voormalige textielfabriek gevestigde Metropole scoort hoog. De verhalen over de passerende treinen, die het geluid overstemden en de vloer deden trillen staan bij velen in het geheugen gegrift. In eerste instantie werd de bovenzaal gebruikt voor toneelvoorstellingen en concerten en de benedenzaal voor filmvoorstellingen. Later liepen deze functies door elkaar. In verband met het hoogspoor in de zestig jaren is deze plaats vol herinneringen gesloopt. Inmiddels was de officiële naam al jaren het "Centrum". In de volksmond bleef het gebouw "De Metropole" heten.
De gedeelde tweede plaats in de ranglijst is voor het Apollo-theater" . Diegenen die deze bioscoop noemen leggen meteen de associatie met "De Lindeboom". Zij bedoelen niet de boom maar de gelijknamige horecagelegenheid. Hier werden tot zeker 1923 films vertoond in een (vernieuwde) zaal. De meesten hebben dit van zelf nauwelijks meegemaakt. De Tilburgse courant helpt ons verder met een artikel van 1 april 1911.
"Vanavond 1 april wordt de nieuwe bioscoop aan de Heuvel geopend. Binnen 5 dagen heeft de Duitse maatschappij de zaal bij de heer Devenijns omgetoverd in een prachtige bioscoop geheel in rood fluweel, prachtige elektrische kronen werpen hun licht tegen fraai gedecoreerde wanden, terwijl groen en bloemen bij de ingang de gasten nodigen tot binnentreden. Ook het technisch gedeelte is optimaal verzorgd. Hij draagt de naam ´Apollo-Bioscoop´."
De andere tweede in de ranglijst is het "Chicago-Theater" op 2 september 1925 geopend door M. Desmet. De premièrefilm was 'de Waterrat'. Vier jaar na de opening wordt er een zogenaamd "Cinema orgel" geplaatst. Herman van der Waarden nam het geheel een goed jaar later over. Een brand, die er in 1941 uitbrak, kon door Cor van der Waarden geblust worden, maar de filmapparatuur raakte zwaar beschadigd. Veel repatrianten herinneren deze locatie zich als de locatie waar ze in juli 1945 ontvangen werden. De bioscoop heeft nog dienst gedaan als kerk, uiteraard niet voor de katholieken, maar voor de hervormden.
Eveneens op de Heuvel, zij het slechts door een enkeling genoemd, is de "Palace". Voor de geschiedenis van deze bioscoop moeten we even terug in de tijd.
Aan de Heuvel 2 was het koffiehuis "Villa Nova" gevestigd. Dit café werd uitgebaat door Louis van den Brekel, in die tijd een belangrijke horeca-ondernemer in Tilburg. Hij was tot 1909, het jaar van emigratie naar Amerika, kastelein in café Neuf, dat hij om reden van de emigratie verkocht. Bij zijn terugkeer, reeds in 1911, nam hij koffiehuis Villa Nova over. Op 6 februari 1912 brandde het koffiehuis geheel af. Na de brand komt op deze locatie de "Palace-bioscoop". In 1939 wordt deze bioscoop eveneens door brand verwoest. Op deze locatie is momenteel uitgaanscentrum "The Gallery" gevestigd.
In ons volgende "bioscoopbezoek" maken een forse sprong in de tijd een ondervragen wij enkele vijftigers.
Rien van der Heijden
Erik Mentink
2007
Bijlagen:
Foto 1: Metropole
Foto 2: Apollo Bioscope
Foto 3: Chicago-Theater
Foto 4: Advertentie uit de Nieuwe Tilburgsche Courant van 20 januari 1909, waarin namens Louis van de Brekel (1866-1938) café Neuf, te koop werd aangeboden wegens emigratie naar de Verenigde Staten.
Foto 5: Villa Nova na de fatale brand op 6 februari 1912. Op deze plaats verrees de Palace Bioscope.
Foto 6: Ludovicus Cornelis (Louis) van den BREKEL (Tilburg, 25 april 1866 -Tilburg, 5 september 1938)
Foto 7: Advertentie van de Palace Bioscope
Foto 8: Heuvel in de noordelijke richting gezien, richting Palace Bioscope (links op de foto)
Verantwoording:
Alle foto's: Beeldonline Regionaal Archief Tilburg
